مدیریت دانش، ابزاری است که با استفاده از برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی، هدایت و کنترل، پشتیبانی، نظارت، ارزیابی و ارزشیابی؛ به دنبال رشد و تعالی دانش در سازمان است.
در مقالات قبلی به پاره ای از موارد در رابطه با مدیریت دانش اشاره شد. در اینجا به تعدادی از فرمایشات حکیمانه بزرگان دین و خداوند متعال در رابطه با موضوعاتی از قبیل کسب دانش، تولید دانش، بکارگیری دانش، نشر دانش، ذخیره سازی دانش اشاره می شود.
البته از آنجا که اسلام دین عقلانیت و دانایی است، بدیهی خواهد بود که از این دست مطالب در فرمایشات گهربار معصومین علیهم السلام بسیار وجود داشته باشد. لیکن در اینجا فقط به منظور تبرّک چند نمونه ای از این موارد ذکر شد.
کسب دانش:
حضرت محمّد (ص): «طلب العلم فریضة علی كل مومن و مومنة[1]»
حضرت محمّد (ص): «اطلب العلم من المهد الی اللحد[2]»؛ (ز گهواره تا گور دانش بجوی)
در باب کسب دانش و حکمت از سوی معصومین علیهم السلام تأکیدات زیادی شده است، و نکته مهم اینکه دانش را کسب کنید، اگر چه از اهل شر باشد، اگر چه از اهل نفاق باشد، اگر چه از مشرکین باشد.
وَ قَالَ ع قُرِنَتِ الْهَیبَةُ بِالْخَیبَةِ وَ الْحَیاءُ بِالْحِرْمَانِ وَ الْحِكْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ فَلْیطْلُبْهَا وَ لَوْ فِی أَیدِی أَهْلِ الشَّر[3]
وَ قَالَ علی (ع): الْحِكْمَةُ ضَالَّةُ الْمُؤْمِنِ فَخُذِ الْحِكْمَةَ وَ لَوْ مِنْ أَهْلِ النِّفَاق[4]
وَ قَالَ علی (ع): و الحكمة ضالّة المؤمن، فاطلبوها و لو عند المشرك، تكونوا أحقّ بها[5]
ضرورت و اهمیت تولید دانش:
«وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ[6]» روشن است که برای قوی شدن یکی از ابزارهای مهم، تولید دانش است. تا بتوانیم بر دشمنان خدا و اسلام فائق آییم.
و خداوند در جای دیگری می‌فرماید: «آیا کسانی که میدانند با کسانی که نمیدانند برابرند؟[7]»
مستندسازی ضرورت تولید دانش است، قَیِّدُوا العِلم بِالکِتابَه[8]
کیفیت دانش:
علم باید مفید باشد، «اللهم انی اعوذ بک من علم لا ینفع»[9]
نشر دانش:
علم باید منتشر شود، «زکات العلم نشره»[10]
بکارگیری دانش:
استفاده از تجربیات، روش خردمندان است؛ «خردمند کسی است که تجربه ها او را پند دهد. حضرت علی (ع)»[11]
ذخیره سازی دانش
ایجاد بانکهای اطلاعاتی یک ضرورت است، «کتاب هایتان را خوب نگهداری کنید، زیرا به زودی به آن‌ها نیاز پیدا خواهید کرد. امام صادق (ع)»[12]
……………………….
باشد که خداوند کریم همه ما را از عالِمان با عمل و با اخلاص قرار دهد.
انشاء الله
[1] میزان الحكمة ج8 ص3948 حدیث 13745
[2] نهج الفصاحة ص 218
[3] تحف العقول عن آل الرسول ص 201
[4] نهج البلاغه، حکمت 80
[5] مسند الإمام الرضا علیه السلام، ج1، ص 305
[6] سوره انفال – آیه 60
[7] سوره زمر – آیه 9
[8] تحف العقول،ص 18
[9] مناجات تعقیب نماز عصر
[10][10] مستدرك الوسائل، محدث نورى، مؤسسه آل‌البیت، قم، ج7، ص46
[11] تحف العقول، ص 85 – منتخب میزان الحكمة، ص 598
[12] مقاله «مدیریت دانش و تجربه‌نگاری از نگاه آموزه‌های دینی»