این دستگاهِ «مختل» و «تعطیل»، غیر از شورای عالی انقلاب فرهنگی است؟!

مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدارشان با دانشجویان اشاره به دستگاه‌های عالی فرهنگی داشتند که مختل و تعطیل هستند. بیان ایشان چنین است:

 

«خطاب بنده … به همه‌ی آن هسته‌های فکری و عملیِ جهادی، فکری، فرهنگی در سرتاسر کشور مرتباً میگویم: هرکدام کار کنید؛ مستقل و بقول میدان جنگ، آتش به اختیار. البتّه در جنگ، قرارگاه مرکزی وجود دارد که دستور می‌دهد، امّا اگر چنانچه رابطه‌ی قرارگاه ‌قطع شد یا قرارگاه عیبی پیدا کرد، اینجا فرمانده دستورِ آتش به اختیار می‌دهد. خب شما افسرهای جنگ نرمید -قرار شد شما افسران جوان جنگ نرم باشید- آنجایی که احساس می‌کنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمی‌تواند درست مدیریت کند، آنجا آتش به اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید.

 

 گاهی اوقات انسان احساس می‌کند دستگاه‌های مرکزی فکر و فرهنگ و سیاست و مانند این‌ها دچار اختلال‌اند، دچار تعطیل‌اند؛ واقعاً آدم گاهی اوقات احساس می‌کند.

 

حالا مثلاً فرض بفرمایید این‌همه ما مسئله‌ی فرهنگی در کشور داریم، مسائل مهم که شاید من بتوانم ده مسئله‌ی اصلیِ فرهنگی را بشمارم که این‌ها دچار مشکل است؛ فرض کنید مسئله‌ی سینما، یک مسئله‌ی مهم است، [یعنی] مسئله‌ی فرهنگی مهمی است که سینمای کشور چه جوری اداره می‌شود، از کجا پشتیبانی می‌شود -حالا پشتیبانی خارجی هم پیدا می‌کنند برای فیلم‌ها- اداره‌ی هنر کشور و سینما که چیز کوچکی نیست؛ مثلاً فرض کنید ده مسئله‌ی این‌جوری می‌شود پیدا کرد، [امّا] ناگهان می‌بینید مثلاً فرض کنید اینکه فلان آهنگ قبل از افطار پخش بشود یا نشود، می‌شود مسئله‌ی اصلی؛ نامه‌نگاری می‌کنند! پیدا است که این دستگاه اختلال پیدا کرده که مسئله‌ی اصلی را از مسئله‌ی فرعی تشخیص نمی‌دهد و یک مسئله‌ی اصلاً بی‌اعتبارِ بی‌اهمیت فرعی را به‌عنوان یک مسئله‌ی اصلی، درشت می‌کنند. وقتی این‌جوری دستگاه‌های مرکزی اختلال دارند، آن‌وقت اینجا جای همان آتش به اختیاری است که عرض کردم.»[1]

 

و در خطبه نماز عید فطر ابعاد موضوع را تکمیل‌تر کردند:

«از جمله‌ی کارهای مهم، کارهای فرهنگی است؛ ما خُلل و فُرج فرهنگی زیاد داریم؛ جاهایی که نفوذگاه دشمن است ازلحاظ فرهنگی، بسیار است؛ این را، هم مجموعه‌های مسئول دولتی، هم مجموعه‌های گسترده‌ی عظیم مردمی موظّف‌اند که انجام بدهند. آتش به اختیار به معنی کار فرهنگی خودجوش و تمیز است؛ آنچه ما گفتیم معنایش این است که در تمام کشور، جوان‌ها و صاحبان اندیشه و فکر، صاحبان همت، خودشان با ابتکار خودشان، کار را -کارهای فرهنگی را- پیش ببرند، منافذ فرهنگی را بشناسند و در مقابل آن‌ها، کار انجام بدهند؛ آتش به اختیار، به معنای بی‌قانونی و فحّاشی و طلبکار کردن مدّعیانِ‌ پوچ‌اندیش و مدیون کردن جریان انقلابی کشور نیست. نیروهای انقلابی بیش از همه باید مراقب نظم کشور، مراقب آرامش کشور، مراقب عدم سوءاستفاده‌ی دشمنان از وضعیت کشور، و مراقب حفظ قوانین ]باشند[؛ این مراقبت‌ها در درجه‌ی اوّل متوجّه به نیروهای انقلاب است که دلسوزند، علاقه‌مندند و مایل‌اند که کشور به سمت هدف‌های خود حرکت بکند.»[2]

 

 

اما آن «دستگاه مرکزی فرهنگ» و آن «قرارگاه فرهنگ» کجاست؟ موضوع ساده است؛ نگاهی به فرمایشات ایشان در این موضوع [3] بیانگر آن است که این جایگاهِ «مختل» و «تعطیل» جایی به‌جز شورای عالی انقلاب فرهنگی نیست!

 

 

• مركز مدیریت فرهنگی هم شورای عالی انقلاب فرهنگی یعنی عالی‌ترین مركزش اینجا است. [4]

• در مدیریت راهبردی فرهنگی، ما به‌غیراز این مجموعه، هیچ مركزی را در کشور نداریم. بخش‌های مختلف، چه دولت، چه مجلس، چه حتی مجمع تشخیص مصلحت ـ همان‌طور كه اشاره كردند ـ وظایف دارند؛ اما هیچ‌کدام وظیفه‏ای را كه این شورا بر عهده دارد و الان در قالب شرح وظایف و مواد و بندهای گوناگون تدوین شده است، بر عهده ندارند؛ بنابراین مركز بی بدیلی است. اینجا را در واقع باید اتاق فرمان فرهنگی كشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاه‏های كشور ـ اعم از دستگاه‏های فرهنگی و سایر دستگاه‏ها ـ و مركز مهندسی فرهنگی كشور به حساب آورد. [5]

• مركزی برای رسیدگی لازم دارد و این مركز هم هیچ جا جز اینجا نیست. [6]

• شوراى عالى انقلاب فرهنگى در حقیقت ستاد مركزى فرهنگ كشور است. [7]

• باید مراقبت كرد و مواظب بود. این یک متولی و یک مركز می­خواهد تا از یک طرف مهندسی كند؛ … این مركز را ما تعریف کردیم: شورای عالی انقلاب فرهنگی . [8]

• شما در اینجا آن قرارگاه مقدم فرماندهی هستید. [9]

• نمى‏شود قبول كرد كه ما یك مجموعه‏ ى فرهنگى داریم كه آن را به‌عنوان قرارگاه اصلى مسائل فرهنگى و كارزار فرهنگى قرار داده‏ایم – یک‏ چنین كارزارى در همه‏ى ادوار و در همه‏ى كشورها اجتناب‏ناپذیر است – درعین‌حال، در این قرارگاهِ اصلى، بى‏نشاطى یا ركود یا عدم پیشرفت ملاحظه و مشاهده بشود؛ این را من اصلاً تصور نمى‏توانم بكنم. [10]

• اینجا «قرارگاه اصلى» است، عقبه‏ى شما هم دبیرخانه و ملحقات دبیرخانه است و شوراهاى اقمارى و شوراى معین و كمیته‏هاى كارشناسى و جمع‏هاى دیگرى كه هستند.[11]

• اعضاى شورا بايستى اين شورا را باور كنند؛ باور كنيد كه اينجا قرارگاه مركزى فرهنگى كشور است؛ باور كنيد كه اينجا فرماندهى مسائل عمده‌ى فرهنگى كشور و سياست‌گذارى كشور را بر عهده دارد؛ اعضا بايستى به اين توجّه كنند.[12]

• بايد خود اعضا و دستگاه‌هاى فرهنگى قبول كنند و باور داشته باشند كه ما اين جايگاه را به‌عنوان يك قرارگاه مركزى [قرار داديم‌].[13]

 

جمع‌بندی

مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) بر اساس وظایف تعریف شده رهبری در اصل 110 قانون اساسی، در فرآیندی حدوداً 20 ساله سیاست‌های کلان نظام در حوزه فرهنگ را تعیین و تبیین نموده‌اند و مستمراً به مسئولان مربوطه تأکید و به قول خودشان «مطالبه» نموده[14] و بلکه «احتجاج» نموده‌اند[15]؛ و اینک در این مرحله مجبور به اعلام «آتش به اختیار» شده‌اند!

 

بر این اساس آن جایگاه عالی که قرار بوده مركز مدیریت، اتاق فرمان ، ستاد عالی ، ستاد مركزى، قرارگاه مقدم فرماندهی، قرارگاه اصلى فرهنگ کشور باشد، اینک پس از گذشت حداقل سه دهه از عمر خود در همه ادوار اصلاحات، اصولگرایی و اعتدال؛ مُهر اختلال و تعطیلی خورده است؛ و جدای از عناوینی که برشمردیم در نگاه علمی مدیریت قرار بوده جایگاه هدایت و راهبری و مدیریت جامع فرهنگ در کشور باشد؛ و اینک رهبری انقلاب از بی‌پاسخی و بی‌همتی آن جایگاه، روی به سوی مردم و نخبگان به‌طور مستقیم آورده‌اند، چنانچه در رفتارهای امام خمینی ره علیه نیز بارها این‌گونه تدابیری دیده می‌شد.

 

لذا جای تشکر و تقدیر از مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) هست که با این تدبیر و صراحتِ علنی، تلاشی مجدد برای برون‌رفت مدیریت فرهنگ از ناکارآمدی نمودند و جای گله و نقد و مطالبه از ریاست، دبیر و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ که با بی‌تدبیری، بی‌همتی و بی‌توجهی به مبانی علمی، فرهنگی و مدیریتی نسبت به بدیهیات فرهنگی کشور، آسیب‌های فراوان برای فرهنگ کشور در حال و آینده ایجاد نموده‌اند.

 

و جا دارد تا صاحبان اندیشه و فکر و همت، برای خدا قیام نمایند و با مطالبه گری مستمر از صاحبان قدرت و ثروت و تریبون در عرصه فرهنگ؛ زمینه را برای اصلاح نظام فرهنگی کشور مهیا و بر این اوضاع بلبشو خط پایانی رسم نمایند. ان‌شاءالله

 

 

————————————————————————————–

[1] بیانات رهبری در دیدار جمعی از دانشجویان مورخ 1396/03/17

[2] بیانات رهبری در خطبه‌های نماز عید فطر مورخ ۱۳۹۶/۰۴/۰۵

[3] http://www.amaher.ir/?p=71

[4] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 4/10/1377

[5] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 26/09/1381

[6] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 26/09/1381

[7] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 23/10/1382

[8] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 08/10/1383

[9] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 08/10/1383

[10] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 13/10/1384

[11] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 13/10/1384

[12] رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 19/09/1392

[13] همان

[14] به‌هرحال ما به شما مطالبی عرض كردیم و آن را تعارف و نصیحت و خواهش تلقی نمی‌كنیم. این‌ها مطالبه است. (رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1386)

سخنانى كه ما به شما عرض كردیم، موعظه نیست و این‏طور نیست كه یك منبر رفتیم و حالا یك تذكراتى دادیم؛ نه، این‌ها اجرائیاتى است كه لازم‏الاطاعه و لازم‏الاجراست.  (رهبر معظّم انقلاب در دیدار با رؤساى دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالى و مراكز تحقیقاتی-23/05/1385)

^[15] كارى كه من در این زمینه مى‏توانم بكنم، همین كارى است كه تا حالا كرده‏ام؛ یعنى تشكیل این شورا و وارد كردن افرادِ با فكر و با انگیزه براى تصمیم‏گیرى درباره فرهنگ كشور؛ و كمك قانونى و حیثیتى و هرچه كه لازم است نسبت به این شورا؛ این كارى است كه به عهده‏ى من است؛ اما از اینجا به بعدش به عهده‏ى شما. من به آن دوست گفتم كه بنده با شما پیش خداى متعال احتجاج خواهم كرد و به پروردگار خواهم گفت من بهترین كسانى را كه مناسب این كار مى‏شناختم، در این شورا جمع كردم؛ شما به خداى متعال باید جواب بدهید؛ هرچه كه فكر مى‏كنید باید پیش خداى متعال گفت، آن را بیان كنید و به فكرش باشید. (رهبر معظّم انقلاب در دیدار با اعضاء شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاریخ 13/10/1384)