ویژگی ها و زنجیره خلاق فرهنگ

روزنامه اصفهان زیبا – 13/05/1394

 

در ادامه سلسله مقالات مدیریت جامع فرهنگ پس از بیان ضرورت موضوع، چند سوال کلیدی درباره فرهنگ مطرح کردیم و سپس به تعریف مدیریت و ابعاد آن و نیز فرهنگ و سطوح آن پرداختیم. اینک در مقاله پنجم و در ادامه بحث فرهنگ، به موضوع ویژگی های فرهنگ و زنجیره خلاق فرهنگ می پردازیم.

 

ویژگی‌های فرهنگ

در باب ویژگی‌های فرهنگ اسناد علمی زیادی بررسی شدند؛ و بر این اساس به طور خلاصه می‌توان گفت، فرهنگ دارای ویژگی‌های زیر است.

1. فرهنگ خاص انسان است؛ و شامل گذر از مرحله غریزی به رفتارِ آموخته است.

2. فرهنگ اکتسابی و آموختنى است و پیرو قانون یادگیرى است. لذا فرهنگ مقوله‌ای موروثی، غریزى و ذاتى نیست؛ و از راه آموختن و تجربه كسب می‌شود. ولی فراتر از سواد و تحصیلات است؛ زیرا با فطرت و سرشت انسان‌ها مرتبط است.

1. فرهنگ (میراث فرهنگی اجتماعی) از یك نسل به نسل دیگر انتقال می‌یابد.

2. فرهنگ دارای نظام ارزشی، زنده و پویاست؛ و توقف فرهنگ مساوی با مرگ آن است.

3. خصوصیات فرهنگی و رفتار افراد یک جامعه منتج و ناشی از مبانی ادراک‌های آن‌هاست.

4. فرهنگ عام، ولی خاص است.

5. فرهنگ متغیر (همیشه در حال تغییر و دگرگونی هستند)، ولی ثابت است.

6. فرهنگ پدیده‌ای ذهنى و تصورى است.

7. پذیرش فرهنگ، اجباری، ولی اختیاری است.

8. فرهنگ اجتماعى و اشتراكی است؛ ریشه اجتماعى دارد، قابل اشاعه است و تعامل مؤثر و خودبه‌خود بین افراد جامعه را میسر می‌سازد. افراد در آن سهم دارند و هر فردی به‌عنوان عضوی از اعضا یك گروه، یك سازمان و یا یك جامعه در فرهنگ سهیم است.

9. فرهنگ منبع هویت انسان‌ها و هویت‌دهنده است؛ یعنی تنظیم‌کننده روابط اجتماعی و تضمین‌کننده نوع بینش و نگرش فرهنگ پذیر است.

10. ارتباط منطقی و وابستگی‌های معنی‌دار بین اجزاء نظام اجتماعی و فرهنگی وجود دارد.

 

 

زنجیره خلاق فرهنگ

بر اساس تعاریف موجود در فرهنگ، مفهومی تحت عنوان زنجیره خلاق[1] فرهنگ مطرح است. بر این اساس خدمات و محصولات فرهنگی طی گام‌های تعریف‌شده زیر که به زنجیره خلاق فرهنگ نام نهاده شده‌اند، موضوعیت می‌یابند. (Canadian Framework for Culture Statistics, 2004)

1. آفرینش

2. تولید

3. ساخت

4. توزیع

5. کالا و خدمات فرهنگی

6. مصرف‌کنندگان

7. اثرات اجتماعی فرهنگی و اقتصادی

 

در این فرآیند زنجیره­ای مراحل خلق و تولید یک محصول فرهنگی و انتقال آن به مشتری و اثرات بعدی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن مشخص‌شده است؛ ضمن اینکه در این فرآیند، فعالیت­های پشتیبانی تعریف‌شده که می­تواند باعث توسعه کمی و کیفی این محصولات شود.

 

موضوع آموزش نیز برای مشتریان باعث شناخت محصولات، کاربری آن برای رفع نیاز مشتری و … می‌شود، که به‌عنوان یک خدمت جانبی مطرح است. مدل مفهومی این زنجیره را در نمودار ادامه ملاحظه می‌نمایید.

 

 

 

در آخر یادآور می شود که مجموعه مقالات ارائه شده به مثابه دانه های تسبیح به دنبال هم آمده و سعی در انتقال مفهومی تحت عنوان مدیریت جامع فرهنگ دارد؛ لذا از همه صاحب نظران و نخبگان عرصه مدیریت و فرهنگ تقاضا می شود ضمن توجه به مجموعه آن ها، نقدها و نظرات تکمیلی خود را از طریق سایت www.amaher.ir با نگارنده در میان گذارند.

 

———————————–

[1] Creative chain