مهندس علی ماهرالنقش وب سایت مهندس علی ماهرالنقش
سلسله مقالات مدیریت راهبردی و جامع فرهنگ یادداشت: علی ماهرالنقش – روزنامه اصفهان زیبا – ۱۶ تیر ۱۳۹۴
* * * * *
چنانچه در مقاله قبل گذشت سلسله مقالات مدیریت جامع فرهنگ ایجاد زمینه برای نقد، تکمیل، بهره برداری و رشد و تعالی موضوع مدیریت جامع فرهنگ، به صورت هفتگی منتشر خواهد شد. در اینجا دومین مقاله تقدیم می شود. در ضمن از همه صاحب نظران و نخبگان عرصه مدیریت و فرهنگ تقاضا می شود تا نقدها و نظرات تکمیلی خود را در این موارد از طریق سایت www.amaher.ir با نگارنده در میان گذارند.
* * * * *
كشور ایران یكى از متنوع‌ترین جوامع امروزى ازنظر دینى، مذهبى، قومى و زبانى است. دین رسمى در ایران، اسلام بوده و اكثر مردم ایران مذهب شیعه دارند؛ اما حضور پیروان مذاهب چهارگانه اهل سنّت (حنفى، مالكى، حنبلى و شافعى) و سایر ادیان الهی ازجمله: ادیان باستانی همچون صائبین و پیروان پیامبران اولوالعزم همچون: ارامنه، آشوریان، كلدانیان، یهودیان و زرتشتیان بر تنوع دینى و مذهبى آن افزوده است. اگرچه ایران ازنظر قومى و زبانى داراى اكثریت فارس زبان است، اما وجود اقوام كرد، لر، آذرى، بختیارى، عرب، بلوچ، تركمن، گیلک، تات، مازنى و تالشى با آداب‌ورسوم، زبان و گویش‌های مختلف، ایران را به موزاییكى رنگارنگ از فرهنگ‌های متنوع در نقشه جغرافیاى جهان تبدیل كرده است. (مرادی & رشیدپور, 1392)
لذا با توجه به اهمیت بسیار زیاد فرهنگ در رشد و تعالی و توسعه همه جانبه کشور، در این مقاله چند سؤال کلیدی درباره فرهنگ مطرح می‌کنیم که پاسخگویی به آن‌ها باب ورود به موضوع را گشوده و مبانی طراحی نظام مدیریت جامع فرهنگ را مشخص مینماید؛ و ما سعی داریم طی این سلسله مقالات به طور بسیار فشرده و به اجمال به آن بپردازیم.
فرهنگ چیست و چه ابعاد و مؤلفه‌هایی دارد؟
رابطه فرهنگ کشور با سایر ارکان (اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دفاعی) چیست؟
جایگاه فرهنگ در رشد و تعالی کشور چیست؟
آیا فرهنگ مدیریتپذیر است؟
آیا مدیریت نمودن فرهنگ، امری مطلوب و پسندیده است؟
زنجیره ارزش در فرهنگ چگونه است؟
رابطه آسیب‌های اجتماعی و فرهنگ چیست؟
متولی فرهنگ در کشور کیست؟
متولی فرهنگ در استان‌ها کیست؟
رابطه فرهنگ با دین چیست؟
نقش حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در فرهنگ کشور چیست؟
نقش مردم در فرهنگ کشور چیست؟
نقش دولت‌ها در فرهنگ کشور چیست؟
آیا وضعیت فرهنگی کشور رضایت‌بخش است؟
مهم‌ترین چالش‌های فرهنگ کشور کدام است؟
تعریف مدیریت جامع فرهنگ چیست؟
ضرورت مدیریت جامع فرهنگ چیست؟
فرضیات ما در مدیریت جامع فرهنگ چیست؟
چرا علیرغم وجود بهترین اشخاص در شورای عالی انقلاب فرهنگی، وضعیت فرهنگ کشور رضایت‌بخش نیست؟
چه‌کاری کنیم که با تغییر دولت‌ها، کمترین انحراف در مسیر تعالی فرهنگ ایجاد شود؟
بهترین مدل برای مدیریت جامع فرهنگ کشور چیست؟
امید آنکه بتوانیم طی این سلسله مقالات به این سؤالات کلیدی در حد وسعمان پاسخی قابل‌قبول ارائه نماییم.
مدیریت جامع فرهنگ سازمان چیست؟
در اینجا برای آنکه بتوانیم ورودی عالمانه به موضوع داشته باشیم ابتدا باید تعریف مان را از مدیریت جامع فرهنگ سازمان و اجزای آن مشخص کنیم. به عبارتی باید مشخص کنیم که:
منظور از مدیریت و اجزاء آن چیست؟
منظور از جامعیت چیست؟
منظور از فرهنگ چیست؟
منظور از سازمان چیست؟
منظور از مدیریت جامع فرهنگ سازمان چیست؟
مدیریت
تعریف مدیریت
مدیریت معادل واژه انگلیسی “Management” است. مفاهیم ترکیبیِ آشنایی نظیر؛ مدیریت صنعتی، مدیریت کشاورزی، مدیریت بحران، مدیریت آب، مدیریت انرژی، مدیریت محیط‌زیست، مدیریت فضای مجازی، مدیریت دانش، مدیریت آموزشی، مدیریت شهری؛ مدیریت بیمارستانی؛ و ازجمله، مدیریت فرهنگ، جزء وظائف معمول جامعه بشری محسوب می‌شوند.
علیرغم این مقدمه، هرچند در علم مدیریت کنونی، مفاهیم ترکیبی متنوعی نظیر مدیریت اثربخش، مدیریت کارآمد، مدیریت راهبردی، مدیریت خلّاق و مدیریت جهادی رایج است؛ که هرکدام دارای تعاریف و ویژگی‌های خاص خود هست، لیکن برای ورود به این حوزه، ابتدا باز نگاهی به مفهوم مدیریت مینماییم.
البته تعاریف بسیار متعدد و متنوعی درباره مدیریت بیان‌شده که در این مقال فقط به چند تعریف از آن اشاره می‌شود.
مدیریت فرآیند به‌کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه‌ریزی، سازمان‌دهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی موردقبول صورت می‌گیرد. (رضائیان, اصول مدیریت, 1391)
نظریه‌پرداز دیگر مدیریت به نام «هنری مینتزبرگ»[1] معتقد است؛ مدیریت شامل وظایف و نقش‌هایی چون رهبری سازمان، منبع اطلاعاتی و عامل تصمیم‌گیری و ایجاد و رابطه با سایر سازمان‌ها است. (حبیبی, 1379)
که انشاءالله در مقالات بعدی ادامه این موضوع بیان می گردد.
————————————-
[1] H. Mintzberg
