چرا مدیریت جامع فرهنگ؟

در اوایل انقلاب که بحث حمله کماندوهای آمریکایی به ایران مطرح شد، قولی از امام خمینی (ره) نقل به مضمون شد که فرمودند: چترباز آمریکایی آخرش باید روی زمین بیآید. یعنی هر چه باشد نهایتاً باید با مردم مواجه شود و بجنگد؛ لذا مردم با توجّه به آمادگی­ای که برای دفاع از انقلاب اسلامی دارند، تکلیف او را مشخص می­کنند. در جنگ نرم یا جنگ هوشمند و یا هر نوع دیگری از این نوع جنگ­ها نیز همینطور است. دشمن نهایتاً وارد منطقه عملیاتی ذهن، روح، قلب و مغز انسان­ها می­شود . یعنی با ذهن و مغز مردم درگیر می­شود . لذا برای مبارزه با این نوع تهدیدات باید آمادگی ذهنی، عقلی، علمی، دینی و اطلاعاتی مردم را افزایش داد. به عبارتی باید بر افزایش بصیرت مردم همّت گماشت. در این صورت است که هر نوع عملیاتی که توسط دشمن آشکار و پنهان انجام شود، از هر مسیری که تهدید شوند، با هر سلاحی که بر رویشان آتش کنند؛ نهایتاً مواجه با منطقه­ی عملیاتی مین­گذاری شده و سنگربندی شده در ذهن و عقل مردم با بصیرت می­شوند.

اینجاست که یکی از معانی خطبه اوّل نماز جمعه که هر هفته برایمان می خوانند مشخص می­شود : «اوصیکم عباد الله بتقوی الله». تقوای الهی، ترس از معصیت، ترمز درونی، توجّه به معاد و نتیجه اعمال، همان دارویی است که برای درمان این ویروس­های کشنده ولی ضعیف و سست مبنا بکار برده می شوند.

امّا شیوه بکارگیری این دارو مهم است. نوع تجویز، دز مجاز، نوع پوشش دارو، شکل ظاهری آن و بسیاری مواردی از این دست، که می بایست تشخیص آن را به متخصصین دین سپرد، تا بتوانند بر اساس مبانی دین مبین اسلام، فرهنگ دینی کشور  را در سلامت کامل نگه دارند.

بر همین اساس مقام معظّم رهبری (مدظله­ العالی) در دیدارشان با خبرگان ملّت چنین می فرمایند: «وظیفه‌ى دولت زمینه‌سازى است؛ وظیفه‌ى عملیاتى و میدانى به عهده روحانیت است، به عهده‌ى زبدگان است، به عهده‌ى نخبگان حوزه و دانشگاه است …. حوزه‌ى علمیه باید كمیته‌ها تشكیل بدهند، مجموعه‌ها تشكیل بدهند، اتاق فكرهاى دینى تشكیل بدهند، راجع به مسائل گوناگون بنویسند، بحث كنند، تحلیل كنند، تحقیق كنند و محصولات اینها را بدهند بیرون…. پس كار ماست، كار روحانیت است كه در این زمینه این كمبودها را برطرف كند.»[i]

در جای دیگری نیز امام علی (ع) می فرمایند: «وَ لَا یحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ ».[ii] حضرت سه پایه بصیرت، صبر و علم را شرط لازم برای تحمّل این شرائط دشوار اعلام می­نمایند.

    همه اینها میسّر نمی­شود  مگر آنکه نظام مدیریتی جامعی در حوزه فرهنگ کشور تعریف و پیاده سازی گردد، و این شرط لازم و لایتغیر آماده سازی دفاعی و تهاجمی در جنگ نرم و جنگ فرهنگی است.

انقلاب اسلامی حادث شده در نیمه دوّم قرن بیستم میلادی در کشور وسیع و با سابقه­ی دیرینه تمدّن و فرهنگ اسلامی یعنی ایران، به دنبال مخالفت شدید با روند اسلام ستیزی، خود باختگی و سیاست­های ایجاد هماهنگی اجباری و مصنوعی میان بستر و متن جامعه ایران با فضا و محیط پیرامونی آن صورت گرفت.

    از آنجا که نظام سیاسی پهلوی دوّم نقش کلیدی در منطقه به نفع یکی از دو ابر قدرت (آمریکا) ایفا می نمود و سعی در اضمحلال دین از دوران پهلوی اوّل (رضا خان) و تقویت ایران در برابر روسیه با فروش تسلیحات و سرکوب داخلی داشت، از هم گسستن نظام شاهنشاهی پهلوی در اثر انقلاب اسلامی، بر دامنه تأثیرات فراملّی انقلاب اسلامی می­افزود.

    این رخداد کم نظیر (انقلاب اسلامی) در جهان دین گریز و بلکه دین ستیز قرن بیستم، نشانه بحران جدّی در جریان غالب سکولاریزه نمودن حیات فردی و اجتماعی انسانها به شمار می رود. انقلاب فکری، مقدّمه و زیر بنای قیام ملّت ایران علیه نظام استبدادی شاهنشاهی است. لذا یکی از خصایص آشکار و بارز انقلاب اسلامی ایران، استقلال­خواهی و خروج از بحران وابستگی بود. دستاوردهای انقلاب اسلامی در قلمروهای مختلف در عصر حاضر دگرگونی های فراوانی را ایجاد نموده است، که عامل اصلی این دگرگونی های منطقه ای و بین المللی ریشه در دین و آموزه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آن دارد.

بدیهی است انقلاب اسلامی در شرایط و مقتضیات پس از پیروزی و به جهت میزان تأثیرگذاری بر روندهای بین­المللی و مواجهه با مشکلات و مسائل داخلی خود، با چالش­های مختلف داخلی و خارجی و در قلمروهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و نظامی مواجه شد. انقلاب اسلامی در دهه اوّل با چالش­هایی جدّی  در بخش سخت مواجه شد، از جمله ایجاد نا امنی در مناطق مرزی (گنبدکاووس، خوزستان، کردستان و سیستان و بلوچستان) و اعمال تحریم های اقتصادی، اعمال فشارهای سیاسی و جنگ تحمیلی.

    اما با تبیین استراتژی­های  نظام جمهوری اسلامی توسط امام راحل(ره) و با استفاده از مثلث رهبری، مردم و اسلام؛ جمهوری اسلامی به خوبی  توانست چالش­های مربوطه را به فرصت تبدیل نموده و خود را به یک قدرت منطقه­ای و تأثیر­گذار فرامنطقه­ای مبدّل نماید.

لذا دشمن که در معادلات مادّی خود دچار مشکلات جدّی شده بود، با تغییر استراتژی از جنگ سخت به جنگ نرم، جنگی پنهان را بنیان نهاد.

هدف نهائی دشمن در جنگ نرم همان هدف در جنگ سخت یعنی مهار و فروپاشی یک نظام سیاسی و خارج کردن مردم پشتیبان نظام از دین است، لکن ابزار و روش های این براندازی متفاوت است. چنانچه خداوند متعال در آیه شریفه می­فرماید: « وَلاَ یزَالُونَ یقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىَ یرُدُّوكُمْ عَن دِینِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُواْ»[iii] (این مشركین لا یزال با شما جنگ می­کنند به این امید كه اگر بتوانند شما را از دینتان برگردانند)

در جنگ نرم تلاش می­شود  با تاثیر­گذاری بر باورها و ارزش­­های یک ملت، اندیشه و مدل اداره یک کشور که هویت­دهنده به یک نظام سیاسی است به چالش کشیده شود. جنگ نرم به دنبال تغییر نظام ارزشی جامعه و تغییر مزاق جامعه اسلامی است. جنگ نرم روشی برای تحمیل اراده و تأمین منابع نظام سلطه است که با غلبه بر طرف مقابل بدون استفاده از قدرت نظامی و روش­های خشونت آمیز اعمال می­شود . ابزار اصلی این جنگ، قدرت نرم بویژه قدرت اقناع­گری و همراه­سازی است که عمدتاً با استفاده از ابزار ارتباطی و رسانه و دانش روان­شناختی  تلاش می­شود  در هویت­های فکری و فرهنگی ایجاد تردید شود. حوزه عملی این جنگ؛ افکار، اعتقادات، باورها، ارزش ها، علایق و گرایش های جامعه هدف است، که مهاجم برای اشغال آن برنامه­ریزی می کند و در نهایت با تصرف ذهن و قلوب مردم کشور هدف، تغییر در ساختارها محقّق می­شود  و به اصطلاح مدل یک نظام را در عرصه های مختلف اجتماعی ناکارآمد می سازد. البته به تدریج و به آرامی و با انجام عملیات روانی، عزم و اراده را دگرگون و دچار سستی و رخوت می­نماید .

به عبارتی انجام این کار با روش استدراج انجام می­شود، روش عبور آب از سنگ. قطره قطره بر سنگ خارا می­چکد و به نرمی ضربه می زند تا سنگی عظیم و مستحکم را به دو نیم سازد. خداوند از این روش در مقابل کفّار استفاده نموده و در قرآن کریم چنین ذکر فرموده است: «فَذَرْنىِ وَ مَن يُكَذِّبُ بهَِذَا الحَْدِيثِ  سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ * وَ أُمْلىِ لهَُمْ  إِنَّ كَيْدِى مَتِينٌ » [iv]  «پس كيفر كسانى كه به اين قرآن تكذيب می­کنند به خود من واگذار، ما به زودى از راهى كه خودشان نفهمند تدريجاً به سوى عذاب پيش مى‏بريم. و من به ايشان مهلت مى‏دهم كه كيد من سخت ماهرانه است.»‏[v]

خداوند درباره تکذیب کنندگان آیات الهی، اینگونه برخورد می­نماید، و آنها را از جایی که نمی­دانند دچار استدراج می­نماید، که علامه طباطبایی «ره» در تفسیر المیزان درباره آن توضیح تفصیلی فرموده اند. در نهایت حضرت حق و اعلی این روش استدراج را «کیدی متین» و مکری استوار نام­گذاری می­فرماید. یعنی روشی تدریجی، از راهى كه خودشان نفهمند، و کیدی ماهرانه.

در جنگ نرم، دشمن از همین «کید متین» بر علیه مسلمانان استفاده می­کند و آنها را دچار استدراج می­نماید. به عبارتی قطرات یورش برنده در جنگ نرم، همان شبهات، دروغ­های در لفافه پیچیده شده، سوالات جهت دار، تمسخرها و جک­ها، و …هستند؛ که بسیار آرام ولی مستمر و متمرکز بر یک نقطه؛ بر فکر و باورها و ارزش های جامعه می کوبد.

ادوارد شرلی می­گوید : «کلید اصلی برای ایجاد یک تغییر بنیادین در سیاست­های ایران از بین بردن خصوصیات انقلابی رژیم ایران است و این فقط با تحریم اقتصادی بدست نمی آید بلکه باید نفوذ روحانیت را از بین برد و عقاید انقلابی از درون تهی شود.» [vi]

در کنفرانسی که با همکاری آمریکا و آلمان و کارگردانی کنت تیمرمن در سال 1989 در هامبورگ تشکیل شده بود، صدرالدین الهی یکی از اعضای رسانه­ای شبکه برانداز در خارج کشور گفت: «چون نظام به اسلام و حمایت مردم تأکید دارد، وقتی سخن از براندازی به میان می آید و مردم موضع می گیرند یک راه وجود دارد؛ حکومت تهران را فقط با سلاح فرهنگ می­توان خلع سلاح کرد و دست بسته تحویل مردان سیاست داد .»[vii]

جین شارپ یکی از تئوریستین­های جنگ نرم می­گوید :

«کار ما اثر بسیار مهمی در ایران داشته است، البته متأسفانه هنوز حرکتی کاملاً موفقیت­آمیز نداشته است.»[viii]

مارک پالمر از اعضای برجسته کمیته خط جاری که در سال 2005 در گفتگوی با خبرنگار روزنامه آمریکائی نیویورک تایمز صریحاً با ایده تهاجم نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران مخالفت کرده و اعلام می­نماید :

«ایران به لحاظ وسعت سرزمینی، کمیّت جمعیت، کیفیت نیروی انسانی، امکانات نظامی، منابع طبیعی سرشار و موقعیت جغرافیای ممتاز در منطقه خاورمیانه و نظام بین الملل به قدرتی کم بدیل تبدیل گردیده که دیگر نمی­توان با یورش نظامی آن را سرنگون کرد .»

و صدها مطلب و اعتراف در این زمینه وجود دارد که بدلیل اختصار به همین چند اعتراف بسنده می کنیم.

————————————————————

لذا ……………

---