چهارشنبه 2 آبان 1403

پیشنهادها: فعال سازی مناظره های علمی به بهانه انتخابات شوراهای اسلامی

یکی از ابزارهای لازم برای رشد و تعالی جوامع در حوزه های مختلف علم و دانش و فناوری ایجاد فضای نقد و مناظره است. در این فرآیند تنظیم شده عقلانی است که می توان با ارائه نظریات، دیدگاه ها، اندیشه ها؛ و در لایه های اجرایی تر اهداف و برنامه ها، آن ها را در معرض نقد و بررسی گذاشت؛ و در این فضای متعادل است که می توان به تولید علم دست یافت.

لذا امروز به بهانه انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا که قرار است حدود دو ماه دیگر برگزار شود، ابتدا جملاتی چند از تدابیر و انتظارات رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) درباره «مناظرات‌ علمي‌» که در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۶ در جواب نامه تعدادی از دانش‌آموختگان‌ و پژوهشگران‌ حوزه‌ علميه‌ ارائه فرموده اند[1]، را مرور می کنیم.

نه‌ مأيوس‌ و نه‌ شتابزده‌، اما بايد اين‌ راه‌ را كه‌ راه‌ شكوفائي‌ و خلاقيت‌ است‌ به‌ هر قيمت‌ پيمود.

 

همين‌ كه‌ اين‌ نسل‌ از افراط و تفريط، رنج‌ مي‌برد و راه‌ ترقي‌ و تكامل‌ را نه‌ در «جمود و تحجر» و نه‌ در «خودباختگي‌ و تقليد»، بلكه‌ در نشاط اجتهادي‌ و توليد فكر علمي‌ و ديني‌ مي‌داند و مي‌خواهد كه‌ شجاعت‌ نظريه‌پردازي‌ و مناظره‌ در ضمن‌ وفاداري‌ به‌ اصول‌ و اخلاق‌ و منطق‌ در حوزه‌ و دانشگاه‌، بيدار شود و اراده‌ كرده‌ است‌ كه‌ سؤالات‌ و شبهات‌ را بي‌پاسخ‌ نگذارد، خود، في‌نفسه‌ يك‌ پيروزي‌ و دستاورد است‌ و بايد آن‌ را گرامي‌ داشت‌ و آنگاه‌ كه‌ نخبگان‌ ما نقطه‌ تعادل‌ ميان‌ «هرج‌ و مرج‌» و «ديكتاتوري‌» را شناسائي‌ و تثبيت‌ كنند، دوران‌ جديد آغاز شده‌ است‌. آري‌، نبايد از «آزادي‌» ترسيد و از «مناظره‌» گريخت‌ و «نقد و انتقاد» را به‌ كالاي‌ قاچاق‌ و يا امري‌ تشريفاتي‌، تبديل‌ كرد چنانچه‌ نبايد بجاي‌ مناظره‌، به‌ «جدال‌ و مراء»، گرفتار آمد و بجاي‌ آزادي‌، به‌ دام‌ هتاكي‌ و مسئوليت‌ گريزي‌ لغزيد.

 

آن‌ روز كه‌ سهم‌ «آزادي‌»، سهم‌ «اخلاق‌» و سهم‌ «منطق‌»، همه‌ يكجا و در كنار يكديگر اداء شود، آغاز روند خلاقيت‌ علمي‌ و تفكر بالنده‌ ديني‌ در اين‌ جامعه‌ است‌ و كليد جنبش‌ «توليد نرم‌افزار علمي‌ و ديني‌» در كليه‌ علوم‌ و معارف‌ دانشگاهي‌ و حوزوي‌ زده‌ شده‌ است‌.

 

من‌ عميقا متأسفم‌ كه‌ برخي‌ ميان‌ مرداب‌ «سكوت‌ و جمود» با گرداب‌ «هرزه‌گوئي‌ و كفرگوئي‌»، طريق‌ سومي‌ نمي‌شناسند

 

متأسفانه‌ گروهي‌ بدنبال‌ سياست‌زدگي‌ و گروهي‌ بدنبال‌ سياست‌زدائي‌، دائما تبديل‌ فضاي‌ فرهنگي‌ كشور را به‌ سكوت‌ مرداب‌ گونه‌ يا تلاطم‌ گرداب‌وار، مي‌خواهند تا در اين‌ بلبشو، فقط صاحبان‌ قدرت‌ و ثروت‌ و تريبون‌، بتوانند تأثيرگذار و جريان‌ساز باشند و سطح‌ تفكر اجتماعي‌ را پائين‌ آورده‌ و همه‌ فرصت‌ ملي‌ را هدر دهند و اعصاب‌ ملت‌ را بفرسايند و درگيري‌هاي‌ غلط و منحط قبيله‌اي‌ يا فرهنگ‌ فاسد بيگانه‌ را رواج‌ دهند و در نتيجه‌ صاحبان‌ خرد و احساس‌، ساكت‌ و مسكوت‌ بمانند و صاحبدلان‌ و خردمندان‌، بركنار و در حاشيه‌ مانده‌ و منزوي‌، خسته‌ و فراموش‌ شوند.

 

براي‌ بيدار كردن‌ عقل‌ جمعي‌، چاره‌اي‌ جز مشاوره‌ و مناظره‌ نيست‌ و بدون‌ فضاي‌ انتقادي‌ سالم‌ و بدون‌ آزادي‌ بيان‌ و گفتگوي‌ آزاد با «حمايت‌ حكومت‌ اسلامي‌» و «هدايت‌ علماء و صاحبنظران‌»، توليد علم‌ و انديشه‌ ديني‌ و در نتيجه‌، تمدن‌سازي‌ و جامعه‌پردازي‌، ناممكن‌ يا بسيار مشكل‌ خواهد بود.

 

بايد «توليد نظريه‌ و فكر»، تبديل‌ به‌ يك‌ ارزش‌ عمومي‌ در حوزه‌ و دانشگاه‌ شود و در قلمروهاي‌ گوناگون‌ عقل‌ نظري‌ و عملي‌، از نظريه‌سازان‌، تقدير بعمل‌ آيد و به‌ نوآوران‌، جايزه‌ داده‌ شود و سخنانشان‌ شنيده‌ شود تا ديگران‌ نيز به‌ خلاقيت‌ و اجتهاد، تشويق‌ شوند.

 

من‌ بر پيشنهاد شما مي‌افزايم‌ كه‌ اين‌ ايده‌ چه‌ در قالب‌ «مناظره‌هاي‌ قانونمند و توأم‌ با امكان‌ داوري‌» و با حضور «هيئت‌هاي‌ داوري‌ علمي‌» و چه‌ در قالب‌ تمهيد «فرصت‌ براي‌ نظريه‌سازان‌» و سپس‌ «نقد و بررسي‌» ايده‌ آنان‌ توسط نخبگان‌ فن‌ و در محضر وجدان‌ علمي‌ حوزه‌ و دانشگاه‌، تنها محدود به‌ برخي‌ قلمروهاي‌ فكر ديني‌ يا علوم‌ انساني‌ و اجتماعي‌ نيز نماند بلكه‌ در كليه‌ علوم‌ و رشته‌هاي‌ نظري‌ و عملي‌ (حتي‌ علوم‌ پايه‌ و علوم‌ كاربردي‌ و …) و در جهت‌ حمايت‌ از كاشفان‌ و مخترعان‌ و نظريه‌سازان‌ در اين‌ علوم‌ و در فنون‌ و صنايع‌ نيز چنين‌ فضائي‌ پديد آيد و البته‌ براي‌ آنكه‌ ضريب‌ «علمي‌ بودن‌» اين‌ نظريات‌ و مناظرات‌، پائين‌ نيايد و پخته‌گوئي‌ شود و سطح‌ گفتگوها نازل‌ و عوامانه‌ و تبليغاتي‌ نشود، بايد تمهيداتي‌ انديشيد و قواعدي‌ نوشت‌.

 

براي‌ رشد كليه‌ علوم‌ دانشگاهي‌ و نقد متون‌ ترجمه‌اي‌ و آغاز «دوران‌ خلاقيت‌ و توليد» در عرصه‌ علوم‌ و فنون‌ و صنايع‌ و بويژه‌ رشته‌هاي‌ علوم‌ انساني‌ و نيز معارف‌ اسلامي‌ قرار دهند تا زمينه‌ براي‌ اينكار بزرگ‌ بتدريج‌ فراهم‌ گردد و دانشگاههاي‌ ما بار ديگر در صف‌ مقدم‌ تمدن‌سازي‌ اسلامي‌ و رشد علوم‌ و توليد فناوري‌ و فرهنگ‌، قرار گيرند.

 

…………………………….

لذا پیشنهادی به مسئولین محترم سیاسی، فرهنگی، حوزه ها، دانشگاه ها، گروه های سیاسی درگیر در انتخابات، شهرداری ها، شوراهای اسلامی شهر دارم و آن اینکه برای ایجاد زمینه رشد و تعالی فرهنگ اجتماع و نیز روشنگری مواضع و برنامه ها، زمینه را برای برگزاری مناظره های قانون مند، نتيجه‌ بخش‌ و فارغ‌ از غوغاسالاري‌ فراهم نمایند، تا فقط صاحبان‌ قدرت‌ و ثروت‌ و تريبون تأثیرگذار و جریان ساز نباشند!

 

…………………………….

موضوع مناظره ها هم می تواند در محورهای زیر باشد.

  1. نقد و بررسی عملکرد شوراهای اسلامی و شهرداری ها
  2. نقد و بررسی برنامه های پیشنهادی گروه ها و افراد کاندید برای انتخابات

 

…………………………….

سطح و دامنه مناظره ها هم می تواند در هر یک از حالات زیر باشد

  1. در سطح دانشگاه یا حوزه
  2. در سطح محلات و مساجد
  3. در سطح شهر و رسانه های شهری

 

بدیهی است انجام این کار همانطور که مقام معظّم رهبری (مدظلّه العالی) نیز فرمودند، نیازمند پرهیز از از افراط و تفريط، نترسیدن و نگریختن از «مناظره‌» و «نقد و انتقاد»، و پرهیز از «جدال‌ و مراء و هتاکی» است.

باشد که مردم در این فرآیند، هم تمرین مناظره و نقد و انتقاد نمایند، و هم منتخبینی مناسب را برگزینند.

همچنین ببینید

مناجات و دعاهای قرآنی

مناجات و دعاهای قرآنی

یکی از فنون مهم در مقابله با فنون شیطان، «دعا و مناجات» است! و سالک …

3 نظر

  1. I thought finidng this would be so arduous but it’s a breeze!

  2. Hats off to weheovr wrote this up and posted it.

  3. Thanks for taking the time to post. It’s lifted the level of database

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *