نگاهی ژول ورنی به شورای عالی انقلاب فرهنگی

شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از شجره های طیّبه ای است که پس از انقلاب اسلامی به دست مبارک امام خمینی (ره) غرس شده و در طول زمان حیات خود، همواره از حمایت بی بدیل رهبری معظّم انقلاب بهره مند بوده است. لیکن فرآیند عملکردی، میزان اثربخشی، نوع سازمان دهی و پاره ای مسائل دیگر باعث شده که این نهاد پر ارزش نتواند به رسالت واقعی خود بطور مناسب عمل نماید. لذا در مقاطعی با احتجاج مقام عظمای ولایت، که در حقیقت کارفرمای این شورا می باشند مواجه شده، و در مقاطعی دیگر شاهد کم رنگ شدن نقش آن در فرآیندهای کلان و راهبردی فرهنگ کشور و انجام فعالیت هایی موازی با رسالت آن در سایر نهادهای تصمیم گیر نظام شده ایم. بدیهی است اگر این روال ادامه یابد، ممکن است در زمانی نه چندان دور شاهد حذف و یا تغییرات بنیادی در آن گردیم. البته در حدود سه سال گذشته، شاهد حرکت و نشاط نسبتاً مناسبی در سطح دبیرخانه آن بوده ایم، که این امر به عنوان یک مقدّمه لازم، واجب است؛ امّا چاه باید از درون خود بجوشد. آب ریختن در درون این چاه توسط دبیرخانه، بدون آنکه شورا نسبت به رسالت و وظائف خود حسّاس، فعّال، مطالبه گر و … باشد؛ نمی تواند در میان مدّت مشکلی را رفع نماید، و بلکه ممکن است ایجاد مشکلاتی جدّی نیز بنماید.

 امید آنکه چنین پتانسیل قوی و کارآمدی (بالقوه)، با تحوّل در درون خود به سمت احیاء و شکوفایی هر چه سریعتر و بیشتر به پیش رود.

 در ادامه با نگاهی خوش بینانه (و شاید خیال پردازانه)، آینده این شورا بر اساس منویّات رهبری، چشم انداز، رسالت و وظائف شورا به ترسیم در آمده، باشد که مقبول حضرتش (جَلَّ وَ اَعلی) قرار گیرد .

 

نگاهی ژول ورنی

 دیروز در جلسه مورخ 20/11/1413 هجری شمسی، شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست آقای «ر» رئیس جمهوری اسلامی ایران، در محل اطاق وضعیت فرهنگ کشور تشکیل جلسه داد. در این جلسه که با حضور اعضای حقیقی شورا، اعضای حقوقی و یک نفر همراهان ایشان، رؤسای کمیسیونهای چهارده گانه دبیرخانه شورا، رئیس مرکز مطالعات راهبردی شورا، رئیس شبکه ملی رصد فرهنگ، معاونت نظارت دبیرخانه و نمایندگان سازمانهای مرتبط با موضوعات جلسه تشکیل شد، موارد زیر مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

 

ابتدا توسط مسئول شبکه ملی رصد فرهنگ کشور گزارشی آماری و تصویری از آخرین وضعیت مولفه های توان راهبردی فرهنگ و علم کشور در محورهای زیر به اطلاع شورا رسانده شد.

 1-     تهاجمات فرهنگی صورت گرفته توسط دشمن

 2-     اقدامات دفاعی فرهنگی صورت گرفته توسط مجموعه های خودی

 3-     تهاجمات فرهنگی صورت گرفته توسط مجموعه های خودی

 4-     وضعیت/تغییرات حوزه تعلیم و تربیت

 5-     وضعیت/تغییرات حوزه سازمانهای فرهنگی

 6-     وضعیت/تغییرات حوزه منابع انسانی فرهنگی

 7-     وضعیت/تغییرات حوزه قوانین و مقررات فرهنگی

 8-     وضعیت/تغییرات حوزه خانواده

 9-     وضعیت/تغییرات حوزه ورزش

 10-وضعیت/تغییرات حوزه اقتصاد فرهنگ

 11-وضعیت/تغییرات حوزه هنر

 12-وضعیت/تغییرات حوزه محصولات فرهنگی

 13-وضعیت/تغییرات حوزه صنایع فرهنگی

 14-وضعیت/تغییرات حوزه رسانه ها

 15-وضعیت/تغییرات حوزه ادیان

 16-وضعیت/تغییرات حوزه اقوام

 17-وضعیت/تغییرات حوزه سلامت اداری

 18-وضعیت/تغییرات حوزه اخلاق حرفه ای

 19-وضعیت/تغییرات حوزه گردشگری

 20-وضعیت/تغییرات حوزه اوقات فراغت

 21-وضعیت/تغییرات حوزه فرهنگ عمومی

 سپس رئیس مرکز مطالعات راهبردی؛ تحلیلی راهبردی از آخرین وضعیت فرهنگ کشور برای اعضای شورا ارائه نمود. در این تحلیل که به مدّت 15 دقیقه به طول انجامید، نقاط قوّت و ضعف فرهنگ و تهدیدات و فرصت های آن بطور اجمالی بیان شد (گزارش راهبردی تفصیلی بطور مکتوب در اختیار اعضاء شورا قرار گرفت) و نهایتاً راهبردهای پیشنهادی مرکز مطالعات راهبردی در محورهای خاص زیر ارائه شد.

          تحلیلی در رابطه با مدیران عالی فرهنگی کشور به عمل آمد، و در آن برای خانم «پ» به عنوان بهترین مدیر فرهنگی کشور در فروردین ماه سال جاری تقاضای تشویق کمک هزینه حج تمتع؛ و برای آقای «ت» به عنوان بدترین مدیر فرهنگی سال قبل، تقاضای یک سال تنزیل رتبه شد؛ که هر دو مورد به تصویب رسید.

 سپس توسط رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت، اخطار قانونی به وزیر آموزش و پرورش داده شد. علت این اخطار عدم اجرای صحیح و به موقع مصوّبات شماره 3245 و 3378 مربوط به سال 1413 بوده است. اعضای جلسه پس از استماع جوابیه وزیر، توضیحات را قانع کننده ندانستند و خواستار اقدام سریع آن حداکثر تا تاریخ 30/2/1414 گردیدند. معاونت نظارت دبیرخانه موظّف شد نتیجه اقدامات را بررسی و نتیجه را به کمیسیون تعلیم و تربیت و متعاقباً به شورا ارائه نماید، تا شورا تصمیم گیری لازم را بنماید. بر اساس مصوّبه مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی می تواند نسبت به استیضاح وزراء بر اساس روال مشخصی اقدام نماید.

 

پس از آن رئیس شورای تخصّصی محصولات فرهنگی طی گزارشی اعلام نمود، بر اساس اطلاعات دریافت شده از معاونت رصد فرهنگ و بررسی ها و تحلیل های انجام گرفته در آن شورای تخصصی، قرار است تولید سه فیلم سینمایی بر ضد هویت ایرانی  در شرکت هالیوود تا یک ماه آینده شروع و تا پایان سال 1414 در آمریکا اکران شود. لذا شورا در یک عکس العمل به موقع تولید شش فیلم سینمایی با محوریت هویت ایرانی را مصوّب نمود. به همین منظور وزارت ارشاد موظّف شد ظرف مدّت یک ماه عناوین و کلیات مربوطه را تهیه نموده و حداکثر تا پایان دی ماه 1414 نسبت به اکران و توزیع آنها در سطح جهان اقدام نماید.

 همینطور دبیر محترم شورا، گزارشی ده دقیقه ای از هماهنگی های انجام شده با قوای سه گانه و مجمع تشخیص مصلحت، در راستای هماهنگی های لازم برای اجرایی نمودن مصوّبات شورا ارائه نمود. سپس گزارش مصوّر و جامع انتصاب چهار نفر از رؤسای دانشگاههای تهران، صنعتی اصفهان، تبریز و صنعتی شریف، که بر اساس تفویض شورای عالی به وزیر علوم منصوب گردیده اند، در قالب نرم افزار مربوطه به اطلاع اعضاء شورای عالی رسید.

 

موضوعات جلسات آینده (به ترتیب تقدّم طرح):

 1-     بررسی پیوست فرهنگی قرارداد فروش خودرو به اروپا

 2-     بررسی طرح  نشر محصولات فرهنگی به قاره آمریکا

 3-     بررسی و تنفیذ اعتبارات فرهنگی سال 1414 مصوّب مجلس شورای اسلامی

 4-     بررسی طرح پیشنهادی «شاخصهای کمّی و کیفی تولید محصولات فرهنگی در کشور»

 

لازم بذکر است که شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال گذشته با ساختار جدید خود مشغول بکار شده است. در این ساختار جانشین رئیس شورا، شخصی تمام وقت است که از طرف مقام معظم رهبری تعیین شده و مدیریت اجرایی امور شورا را بر عهده دارد، اعضای حقیقی شورا نیز به صورت تمام وقت در این قرارگاه مستقر شده و فقط به میزان چهار ساعت در هفته به امر تدریس و پژوهش می پردازند، و بقیّه وقت ایشان در رابطه مستقیم با شورا مصروف می گردد. برای این اعضا، در ساختمان جدید شورا مکان مناسبی فراهم شده است. ضمناً دو نماینده از حوزه های علمیه کشور به اعضای حقوقی شورا افزوده گردیده اند.

 

به منظور فعّال سازی شورا و ایجاد زمینه واکنش سریع به موضوعات فرهنگی مربوطه، پنج شورای تخصصی شورا به صورت کاملاً فعّال ایفاء نقش می نمایند. بر اساس تفویض اختیار انجام شده توسط شورای عالی مصوّبات این شوراهای تخصصی در حیطه مسئولیت آنها، پس از ارائه نهایی در شورای عالی، به عنوان مصوّبه شورای عالی محسوب می گردد. شورای عالی با این تدبیر زیرکانه توانسته است نسبت به مسائل بسیار زیاد فرهنگی موجود در کشور، با سرعت و دقّت به مشکلات پاسخ دهد.

 

مکان شورا نیز از پراکندگی سابق رهایی یافته و در ساختمان قبلی سازمان مدیریت و برنامه ریزی، که مدّت 26 سال خالی از سکنه و بلا استفاده بود، پس از تعمیرات اساسی مجدد به صورت متمرکز استقرار یافته است. در همین راستا  شورای عالی، دبیرخانه شورا و مرکز مطالعات راهبردی آن در فضایی حدود 000/10 متر مربع با تمامی امکانات لازم از قبیل فضاهای پژوهشی، سالن جلسات، پارکینگ و … مستقر شده و اقدامات امنیتی لازم به عمل آمده، بطوریکه تمامی جلسات شورای عالی در این مکان برقرار می گردد.

 

شورا هم اکنون دارای 20 عضو حقیقی و 20 عضو حقوقی است و جلسات آن هر هفته روزهای سه شنبه در اطاق وضعیت فرهنگ برقرار می گردد. جلسات فوق العاده شورا متناسب با نیاز در روزهای شنبه برگزار می گردد.

 

شورا موضوع انتصاب مسئولین دانشگاهها را به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، و وزرات بهداشت تفویض نموده و فقط نتایج بررسی های وزارت علوم در شورای عالی، اطلاع رسانی می شود.

 

مرکز مطالعات راهبردی شورای عالی هم اکنون دارای 50 عضو هیئت علمی ثابت می باشد، که با حدود 5000 نفر از خبرگان و اعضاء هیئت علمی دانشگاهها و حوزه های علمیه ی سراسر کشور ارتباط دوسویه نزدیک دارند، که در زمینه های چهارده گانه فرهنگ آخرین وضعیت فرهنگ را به صورت لحظه ای رصد نموده و بر اساس مدلهای راهبردی مناسب، برای آنها تدابیر لازم را اندیشیده و عکس العمل سریع نسبت به آنها نشان میدهد.

 همینطور نظام جامع رصد فرهنگی کشور، طراحی و پیاده سازی شده و هم اکنون 200 سازمان عمده دولتی و 1436 سازمان غیر دولتی ارکان اصلی آنرا تشکیل داده و تغذیه اطلاعاتی می نمایند. در درون هر یک از این سازمانها مجموعه و یا مجموعه هایی تشکیل شده، که به امر رصد و تحلیل داده های فرهنگی پرداخته و در قالب نظام مذکور، سیستم اطلاعات مدیریت فرهنگ (MIS) و شبکه ملی رصد، اطلاعات خود را در اختیار قرارگاه فرهنگی کشور قرار می دهند.

 

دبیرخانه شورا نیز هم اکنون دارای چهارده کمیسیون است، که در چهارده حوزه فرهنگ و علم مدیریت راهبردی نموده و وضعیت آن حوزه ها را دائماً بررسی و متولی پاسخگویی و مدیریت کلان فرهنگی در آن حوزه ها است. این کمیسیون ها نقش مدیریت راهبردی داشته و در ارتباط بسیار نزدیک با شورای عالی و سازمانهای عمل کننده هستند و در صورت نیاز به مصوبه از شورای عالی، نسبت به اخذ آن اقدام می نمایند.

 

حمایت علمی از این کمیسیون ها، توسط مرکز مطالعات راهبردی انجام می شود، بعبارتی نقش مرکز برنامه ریزی راهبردی و نقش کمیسیونها مدیریت راهبردی در حوزه های چهارده گانه می باشد.

 

به منظور توسعه کمی و کیفی عملکرد شورای عالی، بهره گیری از زیرساخت فناوری اطلاعات در شورا نهادینه شده، و اکثر امور شورای عالی و دبیرخانه آن با رعایت موارد امنیتی در درون این بستر پر سرعت به انجام می رسد.

 

هم اکنون 3% از اعتبارات فرهنگی و علمی کشور صرف برنامه ریزی، هدایت، نظارت و انجام هماهنگی های کلان این حوزه می شود، که توسط مجلس مصوّب و مدیریت بر هزینه کرد آن بر عهده  شورای عالی می باشد.

 

لازم بذکر است که مقام معظم رهبری و فرمانده فرهنگ کشور، در جلسه ماه قبل خود با شورای عالی، رضایت کامل خود را از اقدامات عالمانه، شجاعانه، دلسوزانه و سریع شورا اعلام نموده و آن را باقیات الصّالحات و ایجاد سنّت حسنه قلمداد نمودند.

 

چه خوش است صوت قرآن ز تو دلربا شنیدن

 

به رخت نظـاره کردن سخن خدا شنیدن