آیا مدیر به هر قیمتی . . .

سازمان، نهادی است که برای انجام اهداف مشخصی شکل گرفته و برای انجام آن اهداف دارای برنامه، استراتژی، ساختار و سازمان، تیم مدیریتی و … است.

در طول زمان روش های مختلفی برای اداره این سازمان ها تعریف، اجرا و آزمایش شده است. از نظریه های مدیریتی کلاسیک و نئوکلاسیک گرفته، تا رویکردهای اقتضایی و سیستمی و استراتژیک.

در همه این بحث ها هم هدف اصلی این بوده که: «چه کار کنیم تا زودتر، سریع تر، ارزانتر، بهتر به اهدافمان نایل آییم؟»

در نتیجه راهکارهای بسیار متنوع و گسترده مدیریتی شکل گرفته اند. یکی از این راهکارهای مدیریتی که بر اساس نظریه های مدیریتی شکل گرفته، کنترل اوضاع سازمان و تسلط کامل بر آن توسط مدیر سازمان است.

یعنی مدیر سازمان می بایست بر اوضاع سیستم خود تسلّط کامل داشته باشد، و بتواند وضعیت را کنترل نماید. بدین معنا که با اعمال تکنیک های مدیریتی خود و هنرهای ارتباطی و … همه توان سازمان را در جهت نیل به اهداف سازمان همراه و هم گرا و هم افزا نماید.

در این میان پاره ای از روش ها بر این باورند که این تسلّط باید به هر صورت ممکن حفظ شود. یعنی مدیر حتی اگر لازم باشد برای این کار دروغ بگوید و … . در این میان تئوری های مختلفی شکل گرفته اند.

مثلاً تئوری “دروغ درمانی” ، که می گوید، مدیر:

             – حتی اگر شده بصورت موقّتی

             – از تنگنای سازمانی پیش آمده و فشارهای داخل و خارج سازمانی

             – با گفتن دروغی (هایی) مصلحتی!

خلاص شود.

——————————————-

و یا بعضی ها تئوری «دروغ بزرگ» را مطرح می کنند. در این تئوری حرف ناحساب! این است که:

1- اوّلین قانون این است که هیچ‌وقت نگذارید کارکنان دلسرد شوند
2- کارکنان دروغ بزرگ را زودتر از دروغ کوچک باور می‌کنند
3- اگر دروغی را مکرراً تکرار کنید، دیر یا زود آن را باور خواهند کرد
4- دروغ را آنقدر بزرگ بگویید که تصوّر دروغ بودن آن هم به ذهن کسی وارد نشود، و هیچ کس باور نکند که «کسی آنقدر گستاخ باشد که چنین بی‌شرمانه حقیقت را تحریف کند»
5- دروغ های کوچک همیشه خود را نمایان میکنند
6- در دروغ بزرگ همواره نیروی قابل باور بودن موجود است

در طول تاریخ معاصر، یهودی ها و انگلیسی ها از این روش بسیار استفاده نموده اند.

البته الان قصد نداریم در باب علل و عوامل دروغگویی در مدیریت و راه های درمان آن صحبت کنیم، چون مثنوی هفتاد من می خواهد. بلکه فقط جملاتی درباره اثرات سوء آن و نقض غرض اوّلیه بیان می گردد.

——————————————-

اگر از نگاه مدیریتی به موضوع نگاه کنیم، اعتماد سازمانی یکی از شاخص های بسیار مهم در کارآیی و اثربخشی سازمان ها است، که مباحث گسترده ای در موضوع رفتار سازمانی دارد. دروغ باعث از بین رفتن این اعتماد سازمانی و بروز شکاف بین مدیریت و کارکنان می گردد. لذا اگر مدیری با هدف افزایش کارآیی و اثربخشی سازمانی دروغ بگوید، در میان مدت شاهد کاهش کارآیی و اثربخشی خواهد شد. (البته ممکن است که در کوتاه مدّت موفقیت داشته باشد)؛ و اگر مدیری با هدف حفظ موقعیت خود دروغ بگوید، به دلیل آشکار شدن دروغ در آینده نزدیک، کاهش منزلت اجتماعی مدیر را خواهیم داشت. مدیر بر اثر دروغگوئی، نه تنها اعتماد به نفس خود را از دست می دهد، بلکه اعتماد عمومی نیز از او سلب شده و جایگاه اجتماعی اش در سازمان متزلزل می گردد؛ و باز به سرعت با افول کارآیی و اثربخشی سیستم مواجه خواهیم شد.

و اگر نگاه معرفتی و دینی به موضوع بنگریم، که هیچ. آن قدر بر مضرّات این پدیده شوم گفته اند، که فقط برای نمونه به چند نمونه آن اشاره می کنیم.

دروغ گناه کبیره و از نشانه های بارز منافقین است.

«أنَّ لَعْنَتَ اللّهِ عَلَیْه إن کانَ مِنَ الْکذِبینَ»؛ «لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد»[1]

«انّ الله لا یهدی من هو کاذب کفّار؛» «خداوند کسانی را که دروغ گو و ناسپاس باشند راهنمایی نمی کند»[2]

«قُتِلَ الخَْرَّاصُونَ » كشته باد دروغگويان (و مرگ بر آنها)! (10)[3]

امام علی (علیه السلام): دروغگو با دروغ خود سه چیز به دست می آورد: خشم خدا، نگاه تحقیرآمیز مردم و دشمنی فرشتگان[4]

امام باقر (علیه السلام): «إنَّ الکَذِبَ هُوَ خَرَابُ الإیمَانِ»؛ «دروغ نابود کننده ایمان است.»[5]

و ………….

——————————————-

اما اگر به عملکرد امام خمینی (ره) به عنوان احیاء کننده دین در عصر معاصر و نیز رهبری دوراندیش، زیرک، استراتژیست، دانا و متعبد در دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی نگاهی کنیم، خواهیم دید که امام هرگز و حتی در بدترین شرایط نظام دروغ نگفتند. نمونه های بسیار زیادی وجود دارد، مثلاً در بعضی عملیات ها که به اقتضای جنگ (بالاخره جنگ هم پیروزی دارد و هم شکست) شکست خورده بودیم، بعضی برعکس واقعیت ادعای پیروزی سر دادند، ولی امام در این باره سکوت کردند و مردم را به پایداری و صبر و استقامت دعوت می نمودند؛ و همین عملکرد را نیز از رهبری معظم انقلاب (مدظله العالی) دیده ایم.

سکوت آری ولی دروغ هرگز

——————————————-

در بعضی از کارهایمان هم باید خیلی مواظب باشیم. مثلاً آیا شما تا حالا با چنین مدیری برخورد داشته اید؟

 

 

بعضی منابع:

http://mgtman.blogfa.com/post-162.aspx

http://pajoheshgah.ir/news.php?id=21

---