باز هم خلأ سیستم و مدیریت جامع

آب مايه حيات است، خداوند می فرمايد: «وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ [1]» همه چيز را به آب زنده گردانديم.  آب یکی از منابع استراتژیک برای کشورهای جهان است، و متفکرین جهانی جنگ آینده را جنگ آب نامیده اند. این منبع با ارزش در کشور ما که بیش از نیمی از آن را مناطق کویری و نیمه کویری تشكيل مي دهند، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

از طرف دیگر از نگاه شرع مقدّس اسلام و نیز قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آب از انفال است و متعلق به همگان. چنانچه در اصل 45 قانون اساسی چنین آمده است: «انفال و ثروت های عمومی از قبیل زمین های موات یا رها شده، معادن، دریاها، دریاچه‌ها، رودخانه‏ ها و سایر آب های عمومی، کوه‏ ها، دره‏ ها‏، جنگل ها، نیزارها، بیشه‌های طبیعی، مراتعی که حریم نیست، ارث بدون وارث، و اموال مجهول‏ المالک و اموال عمومی که از غاصبین مسترد می‌شود در اختیار حکومت اسلامی است تا بر طبق مصالح عامه نسبت به آنها عمل نماید. تفصیل و ترتیب استفاده از هر یک را قانون معین می‌کند.»

…………………………..

طبیعی است که آب در کشور ما دارای توزیع یکنواختی نیست، در بعضی مناطق دارای بارشی حدود 10 میلیمتر در سال و در جاهایی بیش از 1000 میلیمتر در سال هستیم.[2]

ميانگين بارندگی در سطح کشور 250 ميليمتر در سال می باشد، یعنی حدود 0.3 میانگین بارندگی جهانی[3]. متوسط نزولات سالانه 413 ميليارد متر مکعب است، که بيش از 70% نزولات تبخير و به جو باز می گردد.  ميزان کل آب کشور پس از تبخير (و با احتساب 8 ميليارد متر مکعب ورودی) 130 ميليارد متر مکعب، و مصرف سالانه آب در بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت 90 ميليارد متر مکعب است.[4]

…………………………….

بر اساس این مقدّمات وظیفه حکومت است که بر طبق منافع و مصالح عمومی تدبیر و عمل نماید. بنابراین مدیریت بر منابع آب امری است حکومتی و برای ایجاد عدالت و برقراری منافع و مصالح عمومی جامعه.

حوادث ایام اخیر در استان های اصفهان، یزد و چهارمحال بختیاری؛ و بروز نارضایتی و اعتراضات مردمی که بعضاً به میان نمایندگان مجلس و مسئولان عالی استان ها نیز کشیده شده؛ بیانگر این مطلب است که کمبود آب ناشی از خشکسالی، با سوء مدیریت موجود در حوزه آب؛ دست به دست هم داده و ایجاد نارضایتی نموده است.

در این جا قصد ورود به مسائل تخصصی آب در کشور را نداریم، لیکن از منظر موضوع مدیریت بحران، و در یک نگاه خوش بینانه مشخص است که دولت نتوانسته است تا به وظیفه خود که همانا، مدیریت خردمندانه بر منابع آب کشور و ایجاد عدالت و برقراری منافع و مصالح عمومی جامعه عمل نماید.

لذا در شرایطی که کشور نیاز به آرامش، وحدت و همدلی، و تمرکز بر تهدیدات بیرونی و درونی را دارد؛ ایجاد این گونه تنش های داخلی به سود چه کسانی خواهد بود؟

…………………………….

به نظر می رسید مسئولان عالی کشوری و استانی می بایست به فوریت و با عقلانیت، و با نگاهی سیستمی و نظام مند، و با استفاده از مبانی مدیریت بحران نسبت به تدبیر امور آب چاره اندیشی نمایند!

والسّلام

---