آنچه یافت می نشود، آنم آرزوست!

هر کدامِ ما در زندگی شخصی و اجتماعی خود بارها و بارها اقدام به تصمیم گیری نموده ایم. از موارد ساده و آسان، تا پیچیده و دشوار. بدیهی است هر چه دامنه و سطح موضوع تصمیم گیری مان گسترده تر و بالاتر می رود، این تصمیم گیری از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد.

این تصمیم ممکن است بر سر خرید یک خودرو، یک منزل و … باشد؛ و یا بر سر انتخاب یک مدیر کل، یک وزیر، یک نماینده مجلس و … باشد؛ و یا بر سر انتخاب اولویت برنامه ها و طرح های سالانه یک استان باشد؛ و یا … . سؤالی که مطرح است اینکه چگونه و با چه ابزاری می توان به بهترین و معقول ترین جواب دست یافت؟

*     *     *     *     *

تصمیم گیری، یعنی انتخاب یک راه از میان چند راه موجود. بر چه اساسی؟ بر اساس شاخص های موجود. وقتی فقط یک شاخص داشته باشیم کار آسان است. زود مقایسه و انتخاب می کنیم، ولی کار وقتی دشوار می شود که چند شاخص داشته باشیم. چند گزینه برای انتخاب داشته باشیم. ضریب اهمیت شاخص ها با هم متفاوت باشند. آن وقت برای اولویت بندی گزینه ها چه باید کرد؟

راه حل ساده است. از آنجا که قرار است مدیریتی دانایی محور داشته باشیم، می بایست راهکارهای علمی موجود را بررسی نماییم. اگر سراغ دانش تصمیم گیری رویم، با مقوله ای به نام تصمیم گیری چند معیاره [1] مواجه می شویم. که خود داستانی دارد، زیبا و شنیدنی و اجرایی. البته در این مقال قصد صحبت درباره آن را نداریم، و فقط به آن به عنوان راهی موجود برای دستیابی به نیازمان اشاره می گردد. طالبان و مشتاقان خود به سراغش خواهند رفت.

البته بر موضوع تصمیم گیری عاقلانه در مبانی دینی ما بسیار تأکید شده است، که چند نمونه اش در ادامه آمده است.

«پايه دورانديشى توقف در مورد شبهه است» [2]

«هر كه عقل خويش را بي نياز بيند بلغزد – من استغنى بعقله زلّ.
تأكيد بر امر بسيار مهم و حياتى مشورت و نظرخواهى است، بخصوص در امور اجتماعى، اقتصادى، سياسى، فرهنگى و … و اين همه براى پرهيز دادن است از خودرايى و تكروى در تصميم‏ گيري ها و اقدام ها.» [3]

«و برترين كارهاى حقّ، تصميم‏ هاى درست است و بدترين آنها، مطالب من درآوردى است و هر من درآوردى، بدعت است و هر بدعتى، ضلالت است و با بدعتها، سنّت ها ويران مى‏ شود» [4]

«دعای امام علی (ع): خدايا روزى من كن عقلى كامل و تصميمى نافذ، و خردى كه (بر خردها) بچربد، و ….» [5]

«دعای امام زمان (عج): خداوند از تو درخواست مى ‏كنم ……….. و عزم و اراده‏ ام را به نور علم، …» [6]

و بسیار مواردی از این دست.

*     *     *     *     *

امّا؛

آیا ما بر اساس آموزه های دینی مان،

و چشم انداز کشورمان که توسعه دانایی محور را شعار خود دانسته،

به این مهم عمل می نماییم؟

وقتی قصد انتخاب مسئولی را در یک اداره؛ وزارت و … داریم، بر اساس شاخص ها و گزینه ها و اولویت ها و … انتخاب می کنیم و یا بر اساس سلائق و تمایلات و منافع و … .

وقتی قصد اولویت گذاری بین طرح ها و پروژه های یک استان را داریم، آیا دانایی محور تصمیم گیری می کنیم؛ و یا بر اساس منافع سیاسی و جناحی و … .

وقتی ….. .

*     *     *     *     *

گفتند یافت می‌نشود جسته‌ایم ما        گفت آنچه یافت می‌نشود آنم آرزوست

*     *     *     *     *

بر اساس اطلاعات نه چندان محدود به نظر می رسد، هم اکنون کمتر از 10% تصمیمات مهم مان بر اساس این روش های علمی است. (در حالت خوش بینانه)

پس بیاییم برای انجام وظائف الهی، عقلی، شرعی، ملّی و انسانی که داریم؛ از امروز شروع کنیم، و اولین گام را برای تصمیم گیری دانایی محور برداریم.

تا خدا و رسول (ص) و ائمه طاهرین (ع) از ما راضی باشند.

انشاء الله

—————————————————–

[1] MCDM: Multi Criteria Decision Making

[2] تحف العقول-ترجمه كمره‏ اى    متن    214    و كلمات قصارى در اين معانى كه از آن حضرت روايت شده …..  ص : 197

[3] الحياة با ترجمه احمد آرام    ج‏1    317    حديث …..  ص : 314

[4] تحف العقول-ترجمه حسن زاده 249 (سخنرانى امير المؤمنين على عليه السلام) كه معروف به خطبه ديباج است …..  ص : 247

[5] صحيفه علويه    متن‏ فارسى –  ص : 125

[6] احتجاج-ترجمه جعفرى    ج‏2    647    «مقدارى از فرمايشات امام زمان عليه السلام» ص : 604