رسالت قرآن

به نظرم آمد به مناسب ورود در ماه مبارک رمضان که بهار قرآن است، کمی درباره قرآن بگوییم. پس طی چند مقاله انشاءالله مطالبی بیان می داریم.

ابتدا درباره رسالت یا فلسفه وجودی قرآن بیان کنیم.

یکی از بدیهیات عقلی آن است که خالق هر شیئی، لوازم و ابزارهای بکارگیری صحیحش را در اختیار مصرف کننده شیئ قرار دهد! مثلاً از سازنده خودرو بنز انتظار داریم تا انواع کاتالوگ و دستورالعمل‌های بکارگیری و حفظ و نگهداری و سرویس‌های نوبه‌ای و … را به طور دقیق در اختیار خریدار خودرو قرار دهد و در کنار آن نمایندگی‌های مجازی در اقصی نقاط جهان معرفی کند که دانش و توانایی و مهارت مراقبت از این خودروها را داشته باشند!

پس عجیب و غیرعاقلانه نخواهد بود اگر از خداوند خالق هستی و انسان انتظار داشته باشیم تا دستورالعمل صحیح زیستن و مراقبت از آدمی – که موجودی بسیار پیچیده و ناشناخته است – را به همراه متخصصین مربوطه‌اش در اختیارمان قرار داده باشد! و البته خداوند حکیم قبلاً چنین کاری را به انجام رسانده است و فرستادگانش را با هدایت آسمانی به سوی بشر ارسال نموده است که ما آن‌ها را به رسولان و پیامبران ص و امامان ع می‌شناسیم و کتب عظیمی به نام صحف ابراهیم و زبور و تورات و انجیل و قرآن به همراه ایشان نازل فرموده است.

اما اگر بخواهیم رسالت اصلی قرآن را از کلام نازل کننده قرآن، بیان نماییم به یک شاه بیت می‌رسیم و آن هدایت و راهنمایی بشر (چه فردی و چه اجتماعی) به سوی کمال[1] و خارج نمودن او از تاریکی‌ها و به سمت نور^[2] و نزدیک شدن به خداوند متعال و شناخت حق تعالی است![3]

آری رسالت قرآن آن است که تبيين و روشنگري کند^[4] و با بیان شاخص‌های روشن، حق و باطل را از هم جدا سازد^[5] و موعظه کند^[6] و سينه‌ها را شفا دهد^[7] و موجب ثباتشان شود^[8] و با دعوت به تقوا^[9] نوری در دل انسان‌ها ایجاد کند تا هدایت شوند^[10] و اقامه عدل قسط نمایند[11] و از قعر ظلمت‌ها به سمت نور راه یابند^[12]! هدايتي که شامل مسلمين^[13]، مؤمنين^[14]، متقين^[15]، محسنين^[16]، اهل يقين^[17] و هر آن‌کس که در پي خشنودي خداست^[18] خواهد شد. هدايتي به سوي حق^[19]، رشد^[20]، صراط مستقيم^[21] و راه‌هاي سلام و رستگاري^[22].

رسالت قرآن هم بشارت^[23] است و هم انذار^[24] و هم وعده است[25] و هم وعيد^[26]؛ بشارتي به مسلمين^[27]، مؤمنين^[28]، متقين^[29]، محسنين^[30] و هم انذار است از آتش و عذاب اليم به کافرين^[31] و منافقين^[32].[33]

 

————————————–

[1] «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ» (بقره: 185) قرآن در ماه رمضان نازل شده تا هدايت مردم و بياناتى از هدايت و جدا سازنده حق از باطل باشد.

^[2]. «وَيُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ» (مائده: 16) و نيز: ابراهيم: 1، حديد: 9، طلاق: 11

[3] ترجمه تفسير الميزان، ج‏10، ص:248-249 / رسالت قرآن، پیشینه، فوائد / عبدالکریم بهجت پور مجید چهری / منبع: حسنا سال ششم بهار 1393 شماره 20 / http://ensani.ir/fa/article/349268/

^[4]. «وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ» (نحل: 44)

^[5]. «تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ» (فرقان: 1)؛ «إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ» (طارق: 13) و نيز: بقره: 185، آل‌عمران: 4؛

^[6]. «هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران: 138) و نيز: هود: 120، يونس: 57، نور: 34

^[7]. «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِّمَا فِي الصُّدُورِ» (يونس: 57) و نيز: اسراء: 82، فصلت: 44

^[8]. «قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا» (نحل: 102)

^[9]. «أَوَعَجِبْتُمْ أَن جَاءَكُمْ ذِكْرٌ مِّن رَّبِّكُمْ عَلَى رَجُلٍ مِّنكُمْ لِيُنذِرَكُمْ وَلِتَتَّقُوا» (اعراف: 63)

^[10]. «وَلَكِن جَعَلْنَاهُ نُورًا نَّهْدِي بِهِ مَن نَّشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا» (شوري: 52) و نيز: بقره: 159، انعام: 157، نور: 46، زمر: 41

[11] «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ اَلْكِتابَ وَ اَلْمِیزانَ لِیَقُومَ اَلنّاسُ بِالْقِسْطِ» (حدید: 25)

^[12]. «وَيُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ» (مائده: 16) و نيز: ابراهيم: 1، حديد: 9، طلاق: 11

^[13]. «وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ… وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ» (نحل: 89) و نيز:نحل: 102

^[14]. «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُم مَّوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ… وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ» (يونس: 57) و نيز: اعراف: 203 ، 52، يوسف: 111، نحل: 64، نمل: 77 ، 2

^[15]. «ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ» (بقره: 2) و نيز: آل‌عمران: 138

^[16]. «تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ*هُدًى وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِينَ» (لقمان: 2-3)

^[17]. «هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ» (جاثية: 20)

^[18]. «يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ» (مائده: 16)

^[19]. «كِتَابًا أُنزِلَ… يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ» (احقاف: 30)

^[20]. «فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا*يَهْدِي إِلَى الرُّشْدِ» (جن: 1-2)

^[21]. «الر كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ» (ابراهيم: 1) و نيز: آل‌عمران: 101، مائده: 16، حج: 54، نور: 46، احقاف: 30

^[22]. «يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ» (مائده: 16)

^[23]. «وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ… وَبُشْرَى» (نحل: 89)

^[24]. «وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنذِرَكُم بِهِ» (انعام: 19)

[25] «وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ وَالْقُرْآنِ ۚ وَمَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ» (توبه: 111)

^[26]. «وَكَذَلِكَ أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا وَصَرَّفْنَا فِيهِ مِنَ الْوَعِيدِ» (طه: 113) و نيز: ق: 45

^[27]. «وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ… وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ» (نحل: 89)

^[28]. «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ… وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ» (اسراء: 9) و نيز: کهف: 2، نمل: 1-2

^[29]. «فَإِنَّمَا يَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ الْمُتَّقِينَ» (مريم: 97)

^[30]. «وَهَذَا كِتَابٌ … وَبُشْرَى لِلْمُحْسِنِينَ» (احقاف: 12)

^[31]. «وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ» (توبه: 3)

^[32]. «بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا» (نساء: 138)

[33] قطره از باران: برداشت‌هایی از سوره حمد / همایون هنربخت / ناشر: ذکرا / 1400 / صص 15-30