طراحی سیستم های خبره چند عامله در زمینه مدیریت بحران

در فرآیند پیشرفت دانش، یکی از شاخه هایی که افزایش چشمگیری در زمینه مسائل کاربردی داشته، موضوع سیستم های خبره[1] و هوش مصنوعی[2] بوده است. امروزه از این سیستم ها در زمینه مسائل گوناگون بهره برداری می شود. اگر بخواهیم تعریفی کلان از یک سیستم خبره ارائه دهیم چنین خواهد بود که؛ «سیستم خبره سیستمی است کامپیوتری، که توانایی تصمیم گیری انسان خبره را در یک محیط خاص (و نه عام) تقلید می کند.» به این سیستم ها، سیستم های مبتنی بر دانش (knowledge-Base System) هم می گویند.

مولفه های اصلی این سیستم شامل موارد زیر است.

1-    پایگاه دانش[3]: که دانش انسان خبره در این قسمت از کامپیوتر، ذخیره سازی می شود.

2-    موتور استنتاج[4]: که ابزاری است برای استدلال، استنتاج کردن و تصمیم گیری از طریق مقایسه وقایع[5]  و قواعد.[6]

3-    رابط کاربری[7]: ابزاری است برای برقراری ارتباط بین سیستم خبره و دنیای بیرونی.

نوع رابطه این سه مولفه نیز به شکل زیر است.

 

همانطور که در نمودار مشخص است سیستم خبره دارای تعدادی ورودی و تعدادی خروجی است.

ورودی ها شامل مواردی همچون سنسورها، دوربین ها، صفحه کلید کامپیوتر و … است. که از طریق آنها موارد زیر وارد سیستم می شود.

• دانش اولیه و قواعد در قالب برنامه نویسی و توسط برنامه نویسی وارد می شود. این کار ابتدا توسط افراد خبره بیان می شود و سپس توسط برنامه نویس و یا توسعه دهندگان سیستم تبدیل به قواعد می شود.
• واقعیت ها facts که در محیط پیرامونی اتفاق می افتد و توسط کاربر یا به طور خودکار به سیستم وارد می شود.

خروجی ها شامل مواردی همچون روبوت، پرینتر، مانیتور و … است.

 

در مزایای استفاده از چنین سیستمی بجای روش های دستی موارد زیر را می توان برشمرد.

·        ارزان تر است

·        سریع تر است

·        در دسترس تر است

·        قابل اعتماد تر است

·        خستگی ناپذیر است

·        24 ساعته کار می کند

·        می تواند تجربه تعداد زیادی از افراد خبره را در خود جمع کند

·        دچار احساسات نمی شوند

·        کارآیی ثابت دارد

·        و …

از طرف دیگر بر اساس مدلی که برای تدوین سند مدیریت بحران در دانشگاه صنعتی اصفهان و با سفارش مدیریت بحران استان اصفهان طراحی گردید، برای طراحی یک سیستم مدیریت بحران، می بایست گام هایی برداشت که اگر آنها را با مدل های سیستم خبره ادغام نماییم، به فرآیندی همچون نمودار زیر خواهیم رسید. لذا اگر نسبت توسعه آن اقدام نماییم، انشاء الله می توانیم به سمت یک سیستم خبره مدیریت بحران حرکت نماییم.

 

با استفاده از چنین سیستمی می توان کشور را بر اساس شرائط و تهدیدات مختلف آماده نمود.

امیدوارم مدیران عالی مدیریت بحران کشور با دوراندیشی نسبت به طراحی نظامات و زیر نظامات مدیریت بحران کشور اقدام شایسته و بایسته بنمایند.

با تشکر و امتنان از مسئولین محترم دانشگاه صنعتی و نیز مدیریت بحران استان اصفهان برای حمایت از اجرای این تحقیق

---