مهندس علی ماهرالنقش وب سایت مهندس علی ماهرالنقش
در مقاله قبلی به وزن دهی به شاخص‌ها، متغیرها، مؤلفه‌ها و … بر اساس مقایسات زوجی پرداختیم؛ و در این مقاله به مدل وزن دهی با روش لیکرت می‌پردازیم.
.
نکته قابل تأمل آنکه روش لیکرت روشی ساده‌تر است و در جایی که تعداد مؤلفه‌ها بیشتر از 5 عدد باشد روشی کاربردی‌تر است (نسبت به مقایسات زوجی) اما اشکالش دقت کمتری است که دارد. به این دلیل که خبرگان در موقع امتیازدهی توجهی به سایر مؤلفه‌ها نمی‌نمایند.
.
با این توضیحات به تبیین این روش با همان مؤلفه‌های قبلی می‌پردازیم.
.
فرض کنید که شهرداری می‌خواهد نسبت به ارتقاء رفتار ترافیکی شهروندان اقدام نماید و می‌خواهد شش شاخص مؤثر رفتار ترافیکی عابران، رفتار ترافیکی موتورسواران، رفتار ترافیکی خودروهای سواری شخصی، رفتار ترافیکی خودروهای سواری عمومی، رفتار ترافیکی خودروهای سنگین و رفتار ترافیکی خودروهای سنگین عمومی را وزن دهی کند، تا بر اساس اولویت‌بندی انجام شده منابع شهری را به سمت و سوی موضوع و برنامه اولویت دارتر هدایت نماید.
.
ما در اینجا به یاری ایشان آمده و با انتخاب گروه خبره مناسب برای نظر دهی از روش لیکرت به شرح زیر عمل می‌نماییم.
- جدول امتیازدهی لیکرت را به صورت زیر ایجاد می‌نماییم.
جدول شماره 1: جدول امتیازدهی لیکرت
- از افراد خبره انتخاب شده، درخواست می‌نماییم جدول فوق را به صورت زیر تکمیل نمایند.
- وزن هر شاخص بر اساس مقادیر ذیل تعیین می‌شوند.
جدول شماره 2: امتیازدهی در لیکرت
- سپس امتیازهای داده شده توسط خبرگان مختلف به هر شاخص، متوسط گیری شده و به عنوان نمره اهمیت (وزن) آن شاخص تعیین می‌گردد. (مثلاً به جدول زیر می‌رسیم)
جدول شماره 3: جدول امتیازدهی لیکرت – مثال
- حالا برای نرمالایز کردن جدول، مجموع اعداد ستون نتیجه را در زیر آن ستون می‌نویسیم و اعداد هر سطر را بر آن تقسیم می‌کنیم. (به جدول زیر می‌رسیم)
جدول شماره 4: جدول امتیازدهی لیکرت – مثال نرمالایز کردن
- پس از نرمالایز نمودن، اوزان نهایی را به دست آورده‌ایم.
در این مثال اولویت اول شهرداری پرداختن به رفتار ترافیکی خودروهای سنگین عمومی و سپس رفتار ترافیکی خودروهای سواری شخصی خواهد بود.
.
- توجه به دو نکته ضروری است.
- -مجموع اوزان نهایی برابر یک می‌شود.
- -گرد کردن اعداد تا سه رقم مناسب است.
