چهارشنبه 2 آبان 1403

وقف و مصادیق آن در ایران

تعریف وقف

وقف سنتی اسلامی و به معنای هدیه ی ابدی برای خدمت عمومی یا نگه داشتن اصل چیزی و جاری بودن منفعت آن در جهت خیر و نیکی و رضای خداست. بر اساس ماده ۵۵ قانون مدنی، وقف عبارت است از این‌که «عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود.» . جمع این واژه اوقاف است و به مال و زمین وقف شده، موقوفه گفته می‌شود.

وقف در لغت به معنای ایستادن یا به حالت ایستاده ماندن و آرام گرفتن است؛ و در اصطلاح فقهی، عقدی است که ثمرۀ آن حبس کردن اصل، و رها کردن منفعت آن است.

به عبارت دیگر؛ «حبس کردن چیزی از طرف مالکش به وجهی از وجوه، به نحوی که فروش آن ممنوع باشد، به ارث منتقل نگردد قابل هبه نباشد، فروخته نشود و به رهن و اجاره و عاریت و از این قبیل داده نشود. و صرف کردن آن مال در جهتی که واقف تعیین کرده است» [1]

برای اطلاع بیشتر از تعاریف وقف می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید.

http://wikifeqh.ir/%D9%88%D9%82%D9%81

————————-

تعدادی از مصادیق وقف در ایران

در اینجا تعدادی از موارد وقف که در مقاله «مصارف موقوفات اسلام؛ متنوع و کارآمد»[2] آمده اشاره تیتروار می شود.

باشد که همگی با الگو گیری از همت و تدین و انسان دوستی گذشتگان مان؛ در جهت توسعه کمی و کیفی وقف موفق باشیم.

————————-

به نظر شما چه مواردی را متناسب با نیازهای امروز جامعه می توان به این مصادیق افزود؟

لطفا در قسمت دیدگاه ها آن ها بیان فرمایید.

————————-

• امور دینی
o الف – عزاداری ها

 روضه خوان و تعزیه دار سیدالشهدا ع
 عزادار امير مؤمنان علی ع
 عزادار حضرت زهرا س
 روضه خوان و سوگواری برای اهل بیت ع
 دهه عاشورا
 انعقاد مراسم دینی و مذهبی
 خواندن زيارت عاشورا
 زيارت شهدای کربلا

o ب – عبادت

 نماز و روزه
 نماز هديه بر معصومين عليهم السلام
 زكات فطره
 نماز زيارت
 تصحيح قرائت
 بيان احكام و پاسخ به مسائل شرعیه
 منبر و موعظه
 عيد غدير
 مراسم ختم اموات
 قرائت قرآن
 حافظان قرآن كريم
 ختم كلام الله مجيد
 وظايف مقدس
 دعاخوانی
 قربان روز عيد اضحی
 صلوات در روزها جمعه
 صدقات
 تبليغات اسلامی
 جلسات معنوی

• امور علمی

o دانش آموزان بی بضاعت
o كتابخانه
o آموزش تجويد و روخوانی قرآن
o محصلين (دینیه و جز آن)
o تأسيس مدرسه
o خريد كتاب
o توسعه مدارس
o آموزش قرآن مجيد
o شهريه دادن به طلاب

• تهيه مواد غذاي و اطعام

o تهيه مواد غذاي برای تعزيه داران
o کلوچه
o شربت
o چای
o قهوه
o سفره دارى
o نان
o حلوا
o حليم
o عليق
o افطاری
o اطعام در موارد فراوان
o طبخ سمنو
o ذبح گوسفند
o قند
o طبخ آش در ماه مبارك رمضان

• امور انسانی عام المنفعه

o يخ
o سقاخانه
o آب يخ
o ياری مستمندان
o مساعدت رعايا
o آب انبار
o بيمارستان
o دارو و درمان (معالجه بیماران)
o حمام سازی
o تعمير حمام‌ها
o پل سازی
o آب انبارسازی
o حفر چاه
o صلاحديد متولی
o احسان
o خيرات و مبرّات (امور خيريه)
o ردّ مظالم
o مصالح عامّه

• روشنایی

o روشنایی روضه نجف اشرف
o روشنایی روضه سيد الشهداء عليه السلام
o روشنایی روضه كاظمين عليهما السلام
o روشنایی روضه علی بن موسی الرضا عليه السلام
o روشنایی روضه حضرت ابا الفضل العباس عليه السلام
o روشنایی مساجد
o روشنایی امامزادگان
o روشنایی مدارس
o روشنایی مقابر
o روشنایی حمام
o روشنایی حجرات مدرسه

• رسيدگی های مالی

o خمس و سهم امام
o سادات
o مخارج زوجه و فرزندان
o مخارج طلاب و محصلین علوم دينيه
o هزینه های متفرق مساجد
o ایتام
o زوّار
o فقرا
o مستحقينِ بدون حقوق
o عروسی افراد مجرّد
o اعزام مبلّغين
o كمك خرج
o حق التدريس
o حقوق ساليانه مادام الحياة
o دوستان حضرت فاطمه زهرا سلام الله عليها
o شيعيان اثنا عشريه
o قرض داران
o ارحام
o ابن السبیل
o ذاكرين اهل بيت عليهم السلام (مدّاحان)
o امام جماعت

• تعميرات

o تعمير روضات مقدّس
o تعمير اعیان موقوفه
o تعمیر مساجد و امامزادگان
o تعميرات و هزینه های متفرقه مدارس علميه
o تعميرات و هزینه های متفرقه امامزادگان
o مصارف مقبره واقف
o تبدیل به احسن
o تعمير و هزينه ها مدارس
o بنا يا توسعه مسجد
o مرمّت

• سودرسانی

o ازديادِ منافعِ عينِ موقوفه

• اجرت

o حق التولية
o حق النظاره
o اجرت خادم مدرسه
o اجرت مؤذن
o اجرت خادم مسجد
o اجرت مستوفی
o اجرت سركارگر
o اجرت كتابدار
o اجرت تحويلدار
o اجرت چراغی
o اجرت فراشی
o اجرت دربان
o اجرت آبكش
o اجرت باغبان
o اجرت پامنبری
o اجرت روضه خوانی

• مخارج دولت

o ماليات
o وجوهات ديوانی
o مصوّبات دولت

 

• تجهيزات

o حصير، بوريا، زيلو (مسجد، مدرسه، امامزاده، مقبره)
o خاكه زغال
o فرش مساجد و امامزادگان
o قليان
o پاپوش
o جاروكش
o گلاب
o تنباكو
o بخور
o زغال (برای مصرف عزاداران)
o شمع
o چراغ (برای مسجد يا امامزاده و ديگر اماكن مقدسه(

• رسيدگی به درختان و گیاه‌ها

o زراعات
o وسایل زراعت
o اصلاح باغ
o نقب آبیاری و تعمیر قنات

 

———————————————-

[1] http://wikifeqh.ir/%D9%88%D9%82%D9%81

[2] سيد صادق حسين اشكورى، 1388، پیام بهارستان، شماره 3، ص 416

همچنین ببینید

مدل نظام آبشاری برنامه ریزی راهبردی تا فعالیت‌های اجرایی: ویژگی های اصلی

      همان طور که در مطلب قبلی بیان شد، بدنبال ایجاد ارتباطی کاملاً …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *