یکی از ابزارهای لازم برای رشد و تعالی جوامع در حوزه های مختلف علم و دانش و فناوری ایجاد فضای نقد و مناظره است. در این فرآیند تنظیم شده عقلانی است که می توان با ارائه نظریات، دیدگاه ها، اندیشه ها؛ و در لایه های اجرایی تر اهداف و برنامه ها، آن ها را در معرض نقد و بررسی گذاشت؛ و در این فضای متعادل است که می توان به تولید علم دست یافت.
لذا امروز به بهانه انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا که قرار است حدود دو ماه دیگر برگزار شود، ابتدا جملاتی چند از تدابیر و انتظارات رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) درباره «مناظرات علمي» که در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۶ در جواب نامه تعدادی از دانشآموختگان و پژوهشگران حوزه علميه ارائه فرموده اند[1]، را مرور می کنیم.
نه مأيوس و نه شتابزده، اما بايد اين راه را كه راه شكوفائي و خلاقيت است به هر قيمت پيمود.
همين كه اين نسل از افراط و تفريط، رنج ميبرد و راه ترقي و تكامل را نه در «جمود و تحجر» و نه در «خودباختگي و تقليد»، بلكه در نشاط اجتهادي و توليد فكر علمي و ديني ميداند و ميخواهد كه شجاعت نظريهپردازي و مناظره در ضمن وفاداري به اصول و اخلاق و منطق در حوزه و دانشگاه، بيدار شود و اراده كرده است كه سؤالات و شبهات را بيپاسخ نگذارد، خود، فينفسه يك پيروزي و دستاورد است و بايد آن را گرامي داشت و آنگاه كه نخبگان ما نقطه تعادل ميان «هرج و مرج» و «ديكتاتوري» را شناسائي و تثبيت كنند، دوران جديد آغاز شده است. آري، نبايد از «آزادي» ترسيد و از «مناظره» گريخت و «نقد و انتقاد» را به كالاي قاچاق و يا امري تشريفاتي، تبديل كرد چنانچه نبايد بجاي مناظره، به «جدال و مراء»، گرفتار آمد و بجاي آزادي، به دام هتاكي و مسئوليت گريزي لغزيد.
آن روز كه سهم «آزادي»، سهم «اخلاق» و سهم «منطق»، همه يكجا و در كنار يكديگر اداء شود، آغاز روند خلاقيت علمي و تفكر بالنده ديني در اين جامعه است و كليد جنبش «توليد نرمافزار علمي و ديني» در كليه علوم و معارف دانشگاهي و حوزوي زده شده است.
من عميقا متأسفم كه برخي ميان مرداب «سكوت و جمود» با گرداب «هرزهگوئي و كفرگوئي»، طريق سومي نميشناسند
متأسفانه گروهي بدنبال سياستزدگي و گروهي بدنبال سياستزدائي، دائما تبديل فضاي فرهنگي كشور را به سكوت مرداب گونه يا تلاطم گردابوار، ميخواهند تا در اين بلبشو، فقط صاحبان قدرت و ثروت و تريبون، بتوانند تأثيرگذار و جريانساز باشند و سطح تفكر اجتماعي را پائين آورده و همه فرصت ملي را هدر دهند و اعصاب ملت را بفرسايند و درگيريهاي غلط و منحط قبيلهاي يا فرهنگ فاسد بيگانه را رواج دهند و در نتيجه صاحبان خرد و احساس، ساكت و مسكوت بمانند و صاحبدلان و خردمندان، بركنار و در حاشيه مانده و منزوي، خسته و فراموش شوند.
براي بيدار كردن عقل جمعي، چارهاي جز مشاوره و مناظره نيست و بدون فضاي انتقادي سالم و بدون آزادي بيان و گفتگوي آزاد با «حمايت حكومت اسلامي» و «هدايت علماء و صاحبنظران»، توليد علم و انديشه ديني و در نتيجه، تمدنسازي و جامعهپردازي، ناممكن يا بسيار مشكل خواهد بود.
بايد «توليد نظريه و فكر»، تبديل به يك ارزش عمومي در حوزه و دانشگاه شود و در قلمروهاي گوناگون عقل نظري و عملي، از نظريهسازان، تقدير بعمل آيد و به نوآوران، جايزه داده شود و سخنانشان شنيده شود تا ديگران نيز به خلاقيت و اجتهاد، تشويق شوند.
من بر پيشنهاد شما ميافزايم كه اين ايده چه در قالب «مناظرههاي قانونمند و توأم با امكان داوري» و با حضور «هيئتهاي داوري علمي» و چه در قالب تمهيد «فرصت براي نظريهسازان» و سپس «نقد و بررسي» ايده آنان توسط نخبگان فن و در محضر وجدان علمي حوزه و دانشگاه، تنها محدود به برخي قلمروهاي فكر ديني يا علوم انساني و اجتماعي نيز نماند بلكه در كليه علوم و رشتههاي نظري و عملي (حتي علوم پايه و علوم كاربردي و …) و در جهت حمايت از كاشفان و مخترعان و نظريهسازان در اين علوم و در فنون و صنايع نيز چنين فضائي پديد آيد و البته براي آنكه ضريب «علمي بودن» اين نظريات و مناظرات، پائين نيايد و پختهگوئي شود و سطح گفتگوها نازل و عوامانه و تبليغاتي نشود، بايد تمهيداتي انديشيد و قواعدي نوشت.
براي رشد كليه علوم دانشگاهي و نقد متون ترجمهاي و آغاز «دوران خلاقيت و توليد» در عرصه علوم و فنون و صنايع و بويژه رشتههاي علوم انساني و نيز معارف اسلامي قرار دهند تا زمينه براي اينكار بزرگ بتدريج فراهم گردد و دانشگاههاي ما بار ديگر در صف مقدم تمدنسازي اسلامي و رشد علوم و توليد فناوري و فرهنگ، قرار گيرند.
…………………………….
لذا پیشنهادی به مسئولین محترم سیاسی، فرهنگی، حوزه ها، دانشگاه ها، گروه های سیاسی درگیر در انتخابات، شهرداری ها، شوراهای اسلامی شهر دارم و آن اینکه برای ایجاد زمینه رشد و تعالی فرهنگ اجتماع و نیز روشنگری مواضع و برنامه ها، زمینه را برای برگزاری مناظره های قانون مند، نتيجه بخش و فارغ از غوغاسالاري فراهم نمایند، تا فقط صاحبان قدرت و ثروت و تريبون تأثیرگذار و جریان ساز نباشند!
…………………………….
موضوع مناظره ها هم می تواند در محورهای زیر باشد.
- نقد و بررسی عملکرد شوراهای اسلامی و شهرداری ها
- نقد و بررسی برنامه های پیشنهادی گروه ها و افراد کاندید برای انتخابات
…………………………….
سطح و دامنه مناظره ها هم می تواند در هر یک از حالات زیر باشد
- در سطح دانشگاه یا حوزه
- در سطح محلات و مساجد
- در سطح شهر و رسانه های شهری
بدیهی است انجام این کار همانطور که مقام معظّم رهبری (مدظلّه العالی) نیز فرمودند، نیازمند پرهیز از از افراط و تفريط، نترسیدن و نگریختن از «مناظره» و «نقد و انتقاد»، و پرهیز از «جدال و مراء و هتاکی» است.
باشد که مردم در این فرآیند، هم تمرین مناظره و نقد و انتقاد نمایند، و هم منتخبینی مناسب را برگزینند.
I thought finidng this would be so arduous but it’s a breeze!
Hats off to weheovr wrote this up and posted it.
Thanks for taking the time to post. It’s lifted the level of database