نگاهی سیستمی به روش های درآمدزایی شهرداری ها

شهرداری موسسه مستقل و عمومی است كه به منظور اداره امور محلی از قبیل عمران، آبادی، بهداشت شهر و تأمین رفاه و آسایش اهالی شهر و بعنوان زیستگاهی مطلوب برای شهروندان تأسیس شده است و مردم در اداره این امور مستقیماً شركت و دخالت دارند. شهرداری دارای شخصیت حقوقی، استقلال مالی و اداری است و از خود دارای اموال، بودجه، درآمد، حقوق، تكالیف مخصوص و متمایز از دولت است.[1]

شهرداری مانند هر سازمان دیگری دارای درآمد و هزینه است، و یکی از وظایف مدیریتی آن تنظیم دخل و خرج سازمان و مدیریت بهینه بر آن است.

شهرداري ها از جمله موسسات عمومي وغير دولتي مي باشند كه هزينه هاي جاري و عمراني خود را از محل درآمدهاي وصولي از شهروندان، مؤسسات، كارخانجات و سایر مراجع تعریف شده تامين مي نمايند؛ تا بتوانند نسبت به اداره مناسب شهر بر اساس شاخص های یک شهر ایده آل اقدام کنند. لذا تاکید می کنم که برای ایجاد محیطی مناسب و دارای ویژگی های استاندارد و تعریف شده و در یک کلام شهری اسلامی حرکت می کنند. (یا بهتر بگویم باید بکنند)

درآمدهای شهرداری در آیین نامه مالی شهرداری ها:

در ماده ۲۹ آیین نامه مالی شهرداری ها[2] چنین آمده است که؛ درآمد شهرداري ها به شش طبقه به شرح زير تقسيم مي‌شود:

۱ ـ درآمدهای ناشي از عوارض عمومی (‌درآمدهاي مستمر).

۲ ـ درآمدهای ناشي از عوارض اجتماعی.

۳ ـ بهاء خدمات و درآمدهای مؤسسات انتفاعی شهرداری.

۴ ـ درآمدهای حاصله از وجوه و اموال شهرداری.

۵ ـ كمكهايی اعطایی دولت و سازمانهاي دولتی.

۶ ـ اعانات و كمكهای اهدایی اشخاص و سازمانهای خصوصی و اموال و دارایی هایی كه به طور اتفاقی يا به موجب قانون به شهرداری تعلق‌می گیرد.

انواع درآمد های شهرداری

بر اساس شش طبقه درآمدی فوق الذکر درآمدهای شهرداری ها را به دو دسته کلی درآمدهای داخلی و خارجی شهرداری تقسیم می کنیم، که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره شده است.

1. 1.      منابع داخلی شهرداری

1.1.   منابع مالیاتی

1.1.1.      عوارض مسکن

1.1.2.      عوارض نوسازی

1.1.3.      عوارض نقل و انتقال املاک

1.1.4.      عوارض تفکیک زمین و ساختمان

1.1.5.      عوارض بر املاک رها شده و نشده (بایر و دایر)

1.1.6.      عوارض نقل و انتقال خودرو

1.1.7.      عوارض شماره گذاری خودرو

1.1.8.      عوارض خیابان ها و جاده ها

1.1.9.      عوارض صنفی

1.1.10.  عوارض کارخانجات

1.1.11.  عوارض بر ارتباطات

1.1.12.  عوارض بر حمل و نقل

1.2.   منابع غیر مالیاتی

1.2.1.      فروش خدمات

1.2.1.1.            آگهی های تبلیغاتی (مانند بیلبوردها)

1.2.1.2.            اماکن تفریحی (مانند شهربازی، پارک های شهری، پارک های جنگلی، پارک های کوهستانی)

1.2.1.3.            اماکن ورزشی (مانند پیست های ورزشی، ماشین سواری، موتور سواری، ورزش های هیجانی، راپل، ورزشگاه ها، استخر)

1.2.1.4.            بازارها و بازارچه ها

1.2.1.5.            بازیافت (مواد، محصولات، خودرو، …)

1.2.1.6.            پارکینگ های حاشیه خیابان

1.2.1.7.            پارکینگ های شهری

1.2.1.8.            خدمات آتش نشانی

1.2.1.9.            خدمات باغبانی و فضای سبز

1.2.1.10.        خدمات حفر و آسفالت کوچه ها و خیابان ها

1.2.1.11.        خدمات حمل و نقل (مانند تاکسیرانی، اتوبوس رانی)

1.2.1.12.        خدمات فرهنگی (مانند فرهنگسراها)

1.2.1.13.        خدمات فناوری اطلاعات (مانند خدمات الکترونیک، اینترنت)

1.2.1.14.        خدمات کتابخانه­ای

1.2.1.15.        خدمات کفن و دفن

1.2.1.16.        خدمات نظارتی شهرداری در مقولات مختلف

1.2.1.17.        کشتارگاه های دام و طیور

1.2.2.      جریمه ها

1.2.2.1.            جریمه تخلفات ساختمانی (مانند ماده 100)

1.2.2.2.            جریمه دیرکرد عوارض

1.2.3.      فروش اوراق قرضه

1.2.4.      مجوزها

1.2.4.1.            مجوز احداث ساختمان

1.2.4.2.            مجوز احداثات مغایر با طرح های کلان شهری (مانند فروش تراکم)

1.2.4.3.            مجوز طرح ترافیک

1.2.4.4.            مجوز کسب خدمات و فروش

1.2.5.      ایجاد، تبدیل و تغییر کاربری ها (مانند اختصاص مجموعه تجاری)

1.2.6.      سود حاصل از سرمایه گذاری

1.2.7.       فروش دارایی ها

1.2.8.      کمک بلاعوض، هدایا و وام ها

1. 2.      منابع خارجی شهرداری

2.1.   دولت

2.1.1.      کمک های بلاعوض دولت به شهرداری ها

2.1.1.1.            سهم شهرداری از مالیات های اخذ شده دولت

2.1.1.2.            حمایت های دولت از طرح های اساسی و ملی

2.1.2.      کمک های مدت دار دولت به شهرداری ها

2.2.   وام ها

2.2.1.      فاینانس

2.2.2.      بیع متقابل

2.2.3.      تعهد باز پرداخت (یوزانس)

 ……………………………………

…………………

چند نکته:

1- توجه به سهم هر یک از موارد فوق در بسته درآمدی شهرداری مهم است.

2- در فرآیند وصول درآمدها توجّه جدّی به اصول عدالت ورزی، اعتدال، صداقت، مشتری مداری، حق مداری، منافع کلان شهر، خدمت بیشتر به مردم و رضایت مندی مردم ضروری است.

3- وجود اعتبارات پایدار، مستمر و کم ریسک برای شهرداری ها از اهمیت برخوردار است.

---