مهندس علی ماهرالنقش وب سایت مهندس علی ماهرالنقش
به مقوله بحران از زوایای متفاوتی می توان نگریست، و بر آن اساس دسته بندی های متنوعی برای آن تعریف کرد. در ادامه به تعدادی از این دسته بندی ها اشاره می شود.
رویکردهای مختلف به بحران
- رویکرد جغرافیایی[1]: تاکید بر مکان و زمان ایجاد بلایا
- رویکرد مردم شناسانه[2]: تاکید بر آثار و پیامدهای بلایا بر جامعه انسانی
- رویکرد جامعه شناسانه[3]: تاکید بر آسیب پذیریها و اثرات بلایا بر رفتار انسانی و واکنش های فردی و اجتماعی او
- رویکرد مطالعات توسعهای[4]: تاکید بر امدادرسانیها، مدیریت پناهندگان[5]، مراقبتهای بهداشتی و ممانعت از قحطی ها میباشد.
- رویکرد طب بلایا و اپیدمیولوژی[6]: تاکید بر اداره تلفات دسته جمعی، درمان صدمات و پایش همه گیریها دارد.
- رویکرد فنی[7]: تاکید بر ابعاد فنی و علمی بلایا دارد. مثل زلزله شناسی، آتش فشان شناسی، جنگ شناسی و…
- رویکرد اکولوژی انسانی[8]: تاکید بر شاخص های رفتار انسانی فرآیند تسهیل کننده قضاوت انسانی درباره بلایا از طریق سازمان های اجتماعی دارد.
انواع بحران – دسته بندی نوع یک
- بحران های طبیعی[9]: بحران هایی که ناشی از عوامل طبیعی و خارج از اختیار بشر هستند.
- بحران های بشر ساز[10]: بحران هایی که زاییده دست بشر هستند.
انواع بحران – دسته بندی نوع دو
- بحران های ناگهانی[11]: بعضي از بحرانها به صورت ناگهاني و يك دفعه به‌وجود مي‌آيند و اثرات ناگهاني بر محيط دروني و بيروني سازمان مي‌گذارند. به اين بحرانها، بحرانهاي ناگهاني (ABRUPT CRISIS) مي‌گويند.
- بحران های تدریجی[12]: در مقابل اين بحرانها، بحرانهاي تدريجي (Gradual Crisis) وجود دارند كه از يكسري مسائل بحران‌خيز شروع مي‌شوند و در طول زمان تقويت شده و تا يك سطح آستانه بحران ادامه و سپس بروز پيدا مي‌كنند. (آستانه تحمل سازمان)
مقایسه بحران های ناگهانی و تدریجی:
براي مقايسه بحرانهاي ناگهاني و تدريجي مي‌توان از چهار ويژگي كليدي استفاده كرد.
انواع بحران – دسته بندی نوع سه
- بحران های قابل پیش بینی[13]
- بحران های غیر قابل پیش بینی[14]
سطوح بحران
- بحران های محلی[15]
- بحران های منطقه ای[16]
- بحران های ملی[17]
- بحران های بین المللی[18] (جهانی)
ویژگی های عمومی بحرانهای ناگهانی
- تردید و بلا تکلیفی (غافلگیری)
- غیر قابل تصوّر بودن
- میتوانند برهم زننده قواعد باشند
- بلا استفاده شدن قوانین و مقررات
- عامل زمان علیه عوامل درگیر عمل می کند (زمان بسیار اندک است)
[1] Geographical
[2] Anthropological
[3] Sociological
[4] Developmental Studies
[5] Refugee Management
[6] Disaster Medicine & Epidemiology
[7] Technical
[8] Human Ecology
[9] Natural Crisis
[10] Man Made Crisis
[11] abrupt crisis
[12] gradual crisis
[13] Predictable crisis
[14] Unpredictable Crisis
[15] Local Crisis
[16] Regional Crisis
[17] National Crisis
[18] International Crisis
