آری، سبک زندگی خیلی مهم است؛ و همه می دانیم. پس دیگر بر روی ضرورت و چرایی آن صحبت نکنیم. خوب، برای این مهم چه باید کرد؟
به نظر می رسد اگر هر کس متناسب با توان و امکانات خود به موارد زیر عمل کند، شاهد تحوّلات چشمگیری در این زمینه سبک زندگی خواهیم شد. لذا با نگاه مدیریت دانشی به مقوله سبک زندگی نگاه می کنیم.
1- کسب دانش[1] در زمینه سبک زندگی
2- تولید دانش در زمینه سبک زندگی
3- ذخیره سازی دانش در زمینه سبک زندگی
4- بکارگیری دانش در زمینه سبک زندگی
5- ارزیابی دانش در زمینه سبک زندگی
6- نشر دانش در زمینه سبک زندگی
………………………….
توضیحی مختصر درباره شش گام فوق را در ادامه ملاحظه می فرمایید.
کسب دانش در زمینه سبک زندگی
از هر جایی که می توانیم دانش های موجود در زمینه سبک زندگی را جمع آوری نماییم. بدیهی است در این زمینه تلاش زیادی در منابع موجود منبعث از کتاب و سنت وجود دارد. همینطور در تاریخچه تجربیات بشری نیز مطالب زیادی وجود دارد؛ البته باید بر اساس مبانی دینی مان آنها را بررسی و پالایش نماییم.
تولید دانش در زمینه سبک زندگی
پس از جمع آوری دانش های موجود، در بسیاری موارد ممکن است در دانش مستندسازی شده موجود در زمینه سبک زندگی، پاسخی برای سوالاتمان وجود نداشته باشد. لذا باید از درون منابع دینی و علوم در دسترس مان، و با استفاده از تحقیق و پژوهش سعی در یافتن پاسخ هایمان نماییم. به عبارتی در زمینه سبک زندگی تولید دانش کنیم.
ذخیره سازی دانش در زمینه سبک زندگی
برای آن که به دستور معصوم[2] و حکم عقلی مان عمل نموده باشیم، دانش کسب شده و تولید شده در زمینه سبک زندگی را مستندسازی می کنیم و داشته های دانشی مان را به صورت نوشتاری سخت[3] و نرم[4] ذخیره سازی می کنیم.
نشر دانش در زمینه سبک زندگی
برای آن که بتوانیم دانش مان در زمینه سبک زندگی را به دیگران نیز ارائه، و زکات علم مان را بپردازیم؛ باید دانش را نشر دهیم. چرا که حضرت علی (ع) فرمودند: «زَكَاةُ الْعِلْمِ نَشْرُهُ زَكَاةُ الْجَاهِ بَذْلُهُ زَكَاةُ الْحِلْمِ الِاحْتِمَالُ زَكَاةُ الْمَالِ الْإِفْضَالُ زَكَاةُ الْقُدْرَةِ الْإِنْصَافُ زَكَاةُ الْجَمَالِ الْعَفَافُ زَكَاةُ الظَّفَرِ الْإِحْسَانُ زَكَاةُ الْبَدَنِ الْجِهَادُ وَ الصِّیَامُ زَكَاةُ الْیَسَارِ بِرُّ الْجِیرَانِ وَ صِلَةُ الْأَرْحَامِ زَكَاةُ الصِّحَّةِ السَّعْیُ فِی طَاعَةِ اللَّهِ زَكَاةُ الشَّجَاعَةِ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ زَكَاةُ السُّلْطَانِ إِغَاثَةُ الْمَلْهُوفِ؛ زكات دانش، نشر آن [و تعلیم به دیگران] است. زكات پست و مقام، آن را در خدمت دیگران گذاشتن است. زكات حلم و بردباری، تحمّل و چشمپوشی است. زكات مال، بخشیدن است. زكات قدرت و توانايى، انصاف است. زكات زيبايى، عفّت و پاكدامنی است. زكات پيروزى، احسان است. زكات بدن، تلاش و روزهداری است. زكات رفاه و آسایش، نیكی به همسایگان و صلهرحم میباشد. زكات تندرستى، كوشیدن در راه طاعت خداست. زكات شجاعت، جهاد كردن در راه خداست. زكات ریاست، دادرسی از بیچارهگان و بیپناهان است.»[5]
این نشر دانش به صور مختلفی می تواند به انجام رسد. مثلاً از طریق انتشار مقاله و کتاب، از طریق ایجاد وب سایت، از طریق برگزاری همایش (البته نه از نوع همایش های رایج بی خاصیت!)، برگزاری نشست های نقد و منظره، کارگاه های آموزشی، و … .
بکارگیری دانش در زمینه سبک زندگی
حال از این دانش مان استفاده می کنیم. خودمان به آن عمل می کنیم، و این سبک زندگی را در سطح جامعه نیز بکار می بندیم.
ارزیابی دانش در زمینه سبک زندگی
نتایج حاصله از عمل به این سبک زندگی را در جامعه بررسی و ارزیابی و ارزشیابی می نماییم؛ و برای ادامه مسیر برنامه ریزی می کنیم.
………………………………..
در اینجا سوالی مهم مطرح می شود، و آن اینکه به قول عبید زاکانی، حالا چه کسی این زنگوله را گردن گربه بیندازد.[6]
هر کسی (حقیقی و حقوقی) بر اساس وظایف قانونی اش و توانمندی هایش اقدام می کند.
آحاد جامعه، صاحبان رسانه، تریبون، منبر، …؛ مدیران فرهنگی و خلاصه همه. هر کدام باید در این باب به وظیفه شان عمل نمایند.
به امید روزی که سبک زندگی مان، همان سبک زندگی پیامبر (ص) و معصومین (علیهم السلام) باشد؛ که همانا بهترینِ سبک هاست.
[1] این دسته بندی مدیریت دانشی، از تلفیق 27 مدل موجود در زمینه مدیریت دانش حاصل گردیده است.
[2] پیامبر اسلام (ص): قیدوا العلم بالکتابه؛ علم را با نوشتن در بند بکشید. «تحف العقول (مترجم)، ص 35»
[3] Hard Copy
[4] Soft Copy
[5] مستدرك الوسائل، محدث نورى، مؤسسه آلالبیت، قم، ج7، ص46
[6] جهت اطلاع از این بحث، مقالات نکات نظام سازی را جستجو فرمایید.