تفاوت پنداشت با واقعیت

ادراک[1] فرآیندی است كه به وسیله آن، افراد پنداشت‌ها و برداشت‌هایی را كه از محیط خود دارند تنظیم و تفسیر می‌كنند و بدین وسیله به آن معنا می‌دهند. نگرش[2] یعنی نظری که فرد درباره افراد، چیزها و رویدادهای اطراف خود ابراز میدارد .

لذا چنین می شود گفت که ادراک فرآیند کسب نگرش از ارزش هاست، در تعامل با محیط. یعنی ما با ابزار ادراک، می توانیم نگرش مان را از ارزش ها بدست آوریم.

بر این اساس ما همیشه بدنبال رسیدن به برداشت و درک و جمع بندی ای درباره موضوعات مختلف هستیم، بر اساس نظام ارزش مان و با استفاده از روش های ادراکی و تعاملات محیطی. یعنی به دنبال کسب واقعیت ها هستیم. امّا همیشه برداشت مان با واقعیت منطبق نخواهد بود، و همواره با درصدی خطا مواجه خواهیم بود. بر همین اساس است که انسان را ممکن الخطاء (و نه جایز الخطاء[3]) می نامند.

لذا انسان عاقل همیشه درصدی را برای امکان خطا در برداشت هایش در نظر می گیرد و اگر به این نکته رسید که خطا کرده بدون رودربایستی به خطایش اعتراف می نماید، و اصلاح می کند. در این راستا فرمایش زیبای امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) را ملاحظه نماییم.

«شما كه از الآن می‏خواهید ان شاء اللَّه در نظامْ، رو به توانایى بروید و رو به قدرت بروید این جهت را باید خیلى توجه كنید كه آیا دارید وقتى كه قدرت پیدا می‏كنید، وقتى رئیس یك فوج می‏شوید، رئیس یك پادگان می‏شوید، در خودتان توجه كنید كه می‏خواهید هدایت كنید پرسنل خودتان را؛ یا می‏خواهید تحمیل كنید ولو باطل باشد. یك مطلبى را كه می‏گویید چنانچه خطایش را فهمیدید، حاضرید به اینكه بگویید من خطا كردم، اشتباه كردم؛ یا همان خطا را می‏خواهید تا آخر به پیش ببرید.

از مفاسدى كه دیكتاتورى دارد و دیكتاتور مبتلا به آن هست این است كه یك مطلبى را كه القا می‏كند، بعدش نمی‏تواند، قدرت ندارد بر خودش كه این مطلبى كه القاكرده است اگر خلاف مصلحت است، اگر خلاف مصالح، فرض كنید، كشور خودش هم هست، خلاف مصلحت ارتش هم هست، نمی‏تواند كه از قولش برگردد؛ می‏گوید: گفتم، و باید بشود! این بزرگترین دیكتاتوریهاست كه انسان به آن مبتلا هست كه «چیزى كه گفتم باید بشود» ولو اینكه یك كشور به تباهى كشیده بشود. این دیكتاتورى هیتلر و امثال اینها از این قماش دیكتاتورى بود كه وقتى مثلًا مشاهده این معنا را می‏كند كه خطا كرده است و نباید این‏طور حمله را به مثلًا شوروى بكند، این را اظهار نمی‏كند؛ عقیده‏اش این است كه «باید این كار بشود» «گفتم و باید بكنم». دیدید كه این شخص كه گفت «باید بشود» آن طور به مذلت كشیده شد .

انسان كامل آن است كه اگر فهمید كه حرفش حق است با برهان اظهار كند ومطالبش را برهانى بفهماند. اینكه در قرآن كریم دارد كه لا إِكْراهَ فِى الدِّینِ (1) براى اینكه تحمیل عقاید نمی‏شود كرد. امكان ندارد كه همین طورى یك كسى تحمیل عقاید بكند. این باید با یك توطئه‏هایى [باشد] كه بد را به دیگران به عنوان خوب جلوه بدهد. یا اینكه اگر انسان باشد و اگر تربیت شده باشد با برهان آن مطلبى را كه دارد به مردم بفهماند. تحمیل نباشد. آگاه كند مردم را بر اینكه راه این است، نه اینكه تحمیل كند به مردم كه باید از این راه بروید. شما توجه به این معنا داشته باشید كه چنانچه ان شاء اللَّه رئیس و فرماندار شدید، این خوى را كه در انسان هست این خوى را از خودتان زایل كنید. و از الآن توجه به این معنا داشته باشید كه مبادا مبتلا به این خودخواهى عظیم باشید كه منشأ دیكتاتورى و منشأ همه مفاسد است. اگر یك چیزى را دیدید كه واقعاً خلاف كردید، اعتراف كنید.

این اعتراف، شما را در نظر ملتها بزرگ می‏كند؛ نه اینكه اعتراف به خطا شما را كوچك می‏كند. پایبند بودن به خطا، انسان را خیلى منحط می‏كند. انسان یك حرفى زده است و خطا گفته است؛ بعد كه دید خطا گفته است، اگر پایبند به این خطا باشد و دنبال این باشد كه این خطاى خودش را به كرسى بنشاند، این همان دیكتاتورى بسیار فاسد است ولودر صورت غیردیكتاتورى باشد، لكن دیكتاتورى است. و این می‏رسد به آنجایى كه انسان را هیتلر از كار در می‏آورد، رضاخان از كار در می‏آورد.»[4]

حالا خوب است نگاهی هم به عکس زیر کنید.  به نظر شما در تصویر زیر رنگ قسمت بالایی و پایینی چه تفاوتی با هم دارد؟

 

خوب دقت کنید

……………………

 

رنگ هر دو قسمت یکی است!!!

برای اطمینان یک بار دیگر به تصویر برگردید و با انگشت خود روی خط جداکننده را بپوشانید و نگاه کنید.

آیا بین برداشت اولیه تان با واقعیت تفاوتی وجود داشت؟

---